Hoewel blockchain momenteel voornamelijk wordt gekoppeld aan cryptocurrency zoals de bitcoin, reiken de mogelijkheden van blockchaintechnologie veel verder. Blockchain kan meet- en regeltechniek finetunen, maakt pay per use-systemen een stuk eenvoudiger net als machine to machine-communicatie en -transacties. De mogelijkheden zijn zo divers en ingrijpend dat ook de watersector zich zal moeten verdiepen in deze distrupting technology. Ad Kroft van de Dutch Blockchain Coalition geeft tijdens Watervisie 2018 inzicht in de nieuwe manieren van samenwerken die blockchain mogelijk maakt.

Banken, notarissen en allerlei overheidsorganisaties ontlenen hun bestaansrecht aan het onafhankelijk toetsen en vastleggen van transacties, contracten en (persoons)gegevens. Zo’n tussenpersoon werkt echter vertragend en kostenverhogend. In een tijd waarin energie decentraal wordt opgewekt, machines met elkaar gaan praten en duurzame grondstoffen worden gewonden uit talloze deelstromen, zou het handiger zijn als die tussenschakel weg wordt genomen. Dit is precies wat blockchain kan doen. Door een geautomatiseerd autorisatie en authenticatiesysteem te gebruiken, ontstaat een betrouwbaar en veilig systeem voor transacties.

Procesbesturing

Ad Kroft is programmamanager bij de Dutch Blockchain Coalition, een initiatief van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat waarin 25 partners samenwerken om Nederland op te stuwen in de Smart Industry. ‘De informatie en communicatietechnologie verandert de industrie razendsnel’, zegt Kroft. ‘Sensortechnologie maakt het mogelijk om te laten betalen voor het gebruik van kapitaalgoederen in plaats van het bezit ervan. Maar ook industriële processen kunnen worden gemonitord, gestuurd en waar nodig bijgestuurd dankzij the internet of things, big data analyse en blockchain. Als het systeem registreert dat van tevoren afgesproken productievolumes niet worden gehaald, kan het ingrijpen en de besturing aanpassen of in ieder geval tijdig waarschuwen dat de output afwijkt.’

Audits

De industrie staat voor grote uitdagingen: veel industrietakken concurreren op wereldschaal met landen die lagere loon- en energiekosten hebben. Daarnaast nemen de zorgen over het effect van de industrie op het milieu toe en scherpen de overheden de regels aan. Kroft: ‘Bedrijven hebben al veel van hun eigen processen geoptimaliseerd en zoeken efficiencywinst in trans sectorale samenwerking. Door coalities te vormen met branchegenoten en ketenpartners weten ze de ruis uit de keten te halen en de toegevoegde waarde te verhogen. Ondanks dat de samenwerkingen meetbare winsten opleveren, is er nog wel veel wantrouwen binnen ketenpartners. Je ziet binnen die ketens dan nog steeds veel audits die het vertrouwen moeten geven dat producten en diensten aan de verwachte kwaliteitseisen en kwantiteit voldoen. Behalve dat auditing hoge kosten met zich meebrengt, neemt de complexiteit van industriële ketens de komende jaren alleen maar toe. Blockchaintechnologie is een grote game changer in dit soort systemen. Het managet complexe processen en samenwerkingsverbanden en geeft ook kleinere partijen toegang tot die ketens.’

Derde generatie

TenneT heeft al aangekondigd te kijken naar blockchaintechnologie om overtollige energie op te kunnen slaan in de batterijen van elektrische auto’s. Ook voor de watersector zou blockchain een oplossing kunnen zijn voor de decentrale productie van groen aardgas en grondstoffen. ‘Nederland is al vrij ver met blockchaintechnologie’, zegt Kroft. ‘Met name omdat de overheid zeer geinteresseerd is en ook actief meedoet in de coalitie. Want uiteindelijk moet ook wet- en regelgeving worden aangepast aan de nieuwe werkelijkheid, net als de belastingdienst graag wil weten welke transacties bedrijven en burgers doen. Er zijn nog wel wat technische en sociale uitdagingen te overwinnen voor de technologie volwassen is. De techniek is nog niet stabiel genoeg en de verwerkingscapaciteit is nog te laag. Daarnaast is de volatiliteit van de bitcoin ook nog een zorgpunt. Inmiddels wordt al aan een derde generatie gewerkt die ook het energieverbruik en hoge kosten van blockchain aanpakt. Het is dus nog een technologie in ontwikkeling, maar wel een die zeer snel gaat. Ik verwacht over vijf tot tien jaar dan ook echt nieuwe samenwerkingsvormen te zien die dankzij blockchain mogelijk zijn geworden. Economen hebben uitgerekend dat van de tachtig triljoen dollar omzet in de wereldwijde supply chains zo’n dertig triljoen wegvloeit door inefficiëntie. Blockchain heeft de potentie om die inefficiëntie weg te nemen.’