De effecten van droogte worden meer en meer voelbaar. Er blijft een landelijk tekort aan water in Nederland. Er is zeker twee tot drie maanden normaal Nederlands weer met regen voor nodig voordat het water weer op peil is. De regen die deze dagen valt is onvoldoende. Ook de aanvoer van water via de rivieren blijft laag. De grondwaterstand daalt, zeker op de hoge zandgronden in het oosten en zuiden. De verzilting neemt toe, natuur verdroogt, de waterkwaliteit verslechtert, zwemmers moeten oppassen, onder andere voor blauwalg, en ook de landbouwsector, industrie en scheepvaart hebben steeds meer last van de droogte.

 

Maatregelen tegen droogte blijven dan ook onverminderd nodig. Dat bleek vandaag uit het landelijke crisisoverleg droogte (managementteam watertekorten). Er komt een extra maatregel. De Prinses Irenesluizen bij Wijk bij Duurstede worden ingezet om extra zoet water naar het Amsterdam Rijnkanaal te sturen. Voor de natuur, landbouw, industrie en drinkwater is zoet water cruciaal. Met deze maatregel wordt de indringing van zout zeewater, ofwel verzilting, tegengegaan.

Rijkswaterstaat kijkt samen met de scheepvaartsector hoe deze maatregel met zo min mogelijk hinder voor de scheepvaart ingezet kan worden.

Bewust met water

Het managementteam watertekorten roept nogmaals op geen water te verspillen, ook al is er voldoende drinkwater. De oproep blijft om water verspreid over de dag te gebruiken.

Rijkswaterstaat constateerde een toenemende verzilting biij de monding van de Lek bij Kinderdijk en de monding van de Hollandse IJssel bij Krimpen. Om het zout hier terug te dringen, zal de Rijks waterbeheerder meer tegendruk op de Lek creëren.

De aanhoudende droogte brengt grote uitdagingen met zich mee voor het oppervlaktewater. Een van de problemen is verzilting van de monding van rivieren. Om dit tegen te gaan, zet Rijkswaterstaat de stuw bij Hagestein deels open om daar dertig kuub per seconde door te laten, in plaats van de huidige acht kuub per seconde.  Deze extra kuubs water worden grotendeels ingelaten via de Bernardsluizen bij Tiel.

Hinder scheepvaart

Het openzetten van de sluizen leidt wel tot hinder voor de scheepvaart in de Bernardsluizen, die vanwege de veiligheid gestremd zijn. Schepen uit Duitsland worden dan ook omgeleid en kunnen via de Neder-Rijn in de richting Amsterdam varen.

Droogte

Rijkswaterstaat bewaakt de kwaliteit van het zoetwater in Nederland en maakt bij extreme droogte gebruik van de zogenaamde verdringingsreeks. Daarbij krijgen kwetsbare natuurgebieden en assets die de veiligheid bewaken, zoals dijken, voorrang. Daarna zijn de nutsvoorzieningen, drinkwater en energie, aan de beurt. Het water dat dan nog over is, is bestemd voor kleinschalig hoogwaardig gebruik, waaronder de industrie valt. De industrie kan dan ook inlaatrestructies opgelegd krijgen. Tot op heden is dat nog niet gedaan.

 

Minister Van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) heeft woensdag de Staat van Ons Water naar de Tweede Kamer gestuurd. Deze rapportage beoordeelt dat het waterbeleid ook in 2017 in de pas liep met de gestelde doelen om de waterkwaliteit te verbeteren en Nederland te beschermen tegen hoogwater. Er liggen nog wel uitdagingen op het gebied van nieuwe onbekende stoffen uit onder meer de industrie.

In de Staat van Ons Water wordt gerapporteerd dat er zo’n 130 acties in gang zijn gezet om de waterkwaliteit verder te verbeteren en drinkwatergebieden nog beter te beschermen. Daardoor komen er minder nutriënten, bestrijdingsmiddelen en medicijnresten in het water terecht.

Waterkwaliteit

Uitdagingen voor het Nederlandse waterbeleid liggen bij de nieuwe onbekende stoffen die onder meer in de industrie worden gebruikt. Een voorbeeld is GenX dat vrijkomt bij de productie van anti-aanbak materialen. De gevonden concentraties GenX in het oppervlaktewater waren voor de overheid aanleiding om maatregelen te nemen en aanvullend advies te vragen aan het RIVM om risico’s voor mens en milieu te verminderen.

Water en klimaat

Extreme weersomstandigheden met hevige regenbuien of juist lange periodes van droogte vragen om een nieuwe aanpak in het water- en ruimtelijk beleid. Het Deltaprogramma Ruimtelijke adaptatie is erop gericht de gevolgen van wateroverlast, hittestress, droogte en overstromingen door ruimtelijke maatregelen in Nederland te beperken. Aanvullend daarop zorgt de Nationale Klimaatadaptatiestrategie (NAS) ervoor dat alle overheden in beeld brengen wat daarnaast onze meest urgente klimaatrisico’s zijn, zodat Nederland zich ook hierop kan gaan aanpassen.

Jaarlijkse rapportage

De Staat van Ons Water is een jaarlijkse rapportage over de uitvoering van het Nationaal Waterplan 2016-2021, het Bestuursakkoord Water uit 2011, het uitvoeringsprogramma van de Beleidsnota Drinkwater en de uitvoering van Europese richtlijnen. Het rapport is een gezamenlijke rapportage van het ministerie van IenW, de Unie van Waterschappen, VNG, IPO en Vewin. Bekijk hier voorbeelden, infographics en aanvullende informatie.