Europarlement wil plastic soep beteugelen

Om de zogenaamde plastic soep tegen te gaan, verbiedt het Europarlement het gebruik van single used plastics. Zwerfvuil bestaat momenteel voor de helft uit plastic bestek, drinkflessen, sigarettenpeuken of wattenstaafjes. De raad zal zich nu eerst over de voorstellen moeten buigen, voordat het Europarlement onderhandelingen met de lidstaten kan beginnen. 

De gevolgen van de hedendaagse wegwerpcultuur van plastics zijn overal in de zeeën en oceanen te vinden. Plastic afval vervuilt de oceanen steeds meer en volgens een schatting zouden de oceanen tegen 2050 meer plastic dan vis kunnen bevatten.

Nieuwe EU-regels, die op 24 oktober door de leden in de plenaire vergadering werden goedgekeurd, richten zich op de tien plastic producten voor eenmalig gebruik die het meest worden aangetroffen aan de Europese kusten en op verloren vistuig. Samen zijn deze twee groepen goed voor zeventig procent van het zwerfvuil op zee.

Circulaire aanpak

Plastic maakt niet alleen een vuilnisbelt van de kusten maar doet ook zeedieren pijn die verstrikt raken in grotere stukken en kleinere stukjes voor voedsel verwarren. Het inslikken van plastic deeltjes kan de vertering van voeding verhinderen. Mensen krijgen plastic binnen via de voedselketen. De gevolgen voor de volksgezondheid zijn onbekend.

Zwerfvuil brengt economische verliezen met zich mee voor sectoren en gemeenschappen die afhankelijk zijn van de zee maar ook voor fabrikanten: slechts zo’n vijf procent van de waarde van plastic verpakkingen blijft in de economie, de rest wordt letterlijk gedumpt, wat de noodzaak van een circulaire aanpak aantoont.

Wat moet worden gedaan?

De doeltreffendste manier om het probleem aan te pakken is door te voorkomen dat er meer plastic in de oceaan komt. Plastics voor éénmalig gebruik vormen de grootste groep afval aan de kusten. Producten zoals plastic bestek, drinkflessen, sigarettenpeuken of wattenstaafjes zijn goed voor bijna de helft van alle zwerfvuil.

Voorgestelde maatregelen

Er wordt een totaalverbod voorgesteld voor plastic voorwerpen voor eenmalig gebruik waarvoor al alternatieven van andere materialen beschikbaar zijn: wattenstaafjes, bestek, borden, rietjes, roerstaafjes en ballonsticks. De leden voegden aan deze lijst onder invloed van zuurstof afbreekbare producten en fastfood doosjes gemaakt van polystyreen.

Voor de rest wordt nog een reeks andere maatregelen voorgesteld:

o Doelstellingen voor een verlaging van het gebruik met 25 procent tegen 2025 van voedselverpakkingen en van vijftig procent tegen 2025 van sigarettenfilters die plastic bevatten;

o Verplichtingen voor producenten van artikelen zoals snoepwikkels, sigarettenfilters, vochtige doekjes enzovoorts om de kosten van afvalbeheer en opruiming te dekken;

o Inzamelingsdoelstelling van negentig procent tegen 2025 voor drankflessen (bijvoorbeeld via systemen voor statiegeldteruggave)

o Etiketteringsvereisten voor maandverband, vochtige doekjes en ballonnen om gebruikers te wijzen op de juiste manier het weg te gooien;

o Bewustmaking.

Voor vistuig, dat goed is voor 27 procent van het zwerfvuil, moet het systeem voor afvalbijdrage worden aangevuld met andere manieren om vissers financieel te stimuleren hun afgedankte vistuig naar de kust terug te brengen. De lidstaten moeten ook jaarlijks minimaal vijftig procent van het verloren vistuig verzamelen en vijftien procent daarvan tegen 2025 recycleren.

De Raad zal nu over zijn standpunt moeten stemmen voordat het Parlement onderhandelingen met de lidstaten kan beginnen.