Eemsdeltavisie 2021 – Truth or Dare
‘powered by Chemport Europe’
Transitie vraagt om eerlijke mogelijkheden, maar ook om veel durf. Neem de chemische industrie. Chemici worden opgeleid om risicomijdend te zijn. Alles moet zo veilig en efficiënt mogelijk. Experimenteren staat daar al gauw haaks op. Maar hoe rijmt de dagelijkse praktijk met de huidige noodzaak om te innoveren?
En eerlijk is eerlijk. Veel hoopgevende innovaties sterven een vroegtijdige dood. Briljante mislukkingen te over. Hoe houden we de moed erin? En wat zijn de valkuilen voor innovatieve bedrijven? Tijdens Eemsdeltavisie 2021 gaan we in gesprek met onder meer innovators, wetenschappers en experts uit de industrie.
Eemsdeltavisie is het eerste officiële evenement in het Chemport Innovation Center. Ook organiseren we tijdens het evenement de verkiezing van de Northern Enlightenment 2021 en trappen we de Hydrogen Trail Europe af.
Papierafval kan een tweede leven krijgen als grondstof voor de chemische industrie. Verschillende partijen waaronder chemieconcern Nouryon gaan onderzoeken wat de mogelijkheden zijn. De overheid financiert mee.
Tonnen papier worden momenteel jaarlijks door het toilet gespoeld en weggegooid. Deze bevatten grote hoeveelheden waardevolle cellulose. Reden voor ISPT, Institute for Sustainable ProcessTecchnology, om te onderzoeken hoe chemicaliën uit papierafval zijn te produceren. Het Cell-U-Value project loopt tot oktober 2022 en is een samenwerking met KNN Cellulose, de Universiteit van Groningen en Nouryon.
Extractie
Het project begint met een haalbaarheidsstudie in het lab om deze cellulose om te zetten in azijnzuur, dat kan worden gebruikt om nuttige chemicaliën te maken, zoals monochloorazijnzuur. Erik Pijlman van KNN: ‘Cellulose is een materiaal dat zeer geschikt is om chemicaliën op een duurzame manier te maken. Op dit moment heeft afvalcellulose een negatieve economische waarde, waardoor het ook economisch interessant is. Het heeft een groot potentieel voor gebruik als grondstof in grootschalige industriële processen.’
Voor de omzetting van papierafval in chemische bouwstenen wordt gedacht aan van hydrolyse en fermentatie, geïntegreerd met reactieve extractie. De focus zal liggen op opschalen naar een volledige waardeketen, zowel economisch als ecologisch. Daarna zal een pilot worden gedaan om duidelijkheid te krijgen over het functionele productieproces van 10 ton biogebaseerde fijnchemicaliën gemaakt van cellulose.
Aanbodzijde
Cellulose uit afval wordt volgens Pijlman al in de bouw- en infrastructuursector gebruikt. ‘Op grote schaal wordt het lucratief om nog meer cellulose uit afvalstromen te halen.’ Om een volledige waardeketen te ontwikkelen, nodigt Pijlman nieuwe partners uit om zich specifiek aan de aanbodzijde bij de ontwikkeling aan te sluiten. Deze partners kunnen leveranciers zijn van de waterautoriteiten, de papierindustrie, de recyclingindustrie en afvalverwerkingsbedrijven.
Het Cell-U-Value project wordt medegefinancierd door de Topsector Energie door het ministerie van Economische Zaken en Klimaatbeleid.
AnQore en partner Sitech zijn voor hun koelwaterproject beloond met de Return on Environment award. Het project leverde niet alleen een jaarlijkse besparing op van 376.000 euro, maar vooral veel winst voor het milieu.
Met het koelwaterproject is jaarlijks 394.000 m3 minder intrek van kanaalwater nodig en wordt eenzelfde hoeveelheid bespaard op de afvoer van het afvalwater. Daarnaast zijn er minder chemicaliën nodig. De waterbalans en de levensduur van het koelsysteem zijn verbeterd, terwijl de kalkaanslag en corrosie zijn verminderd. ‘Ook de veiligheid is toegenomen, omdat operators niet meer handmatig chemicaliën hoeven te doseren of hanteren’, stelt Wilfried Spierenburg, Energy & Utility engineer bij Sitech.
Optimale corrosiebescherming
De projectgroep besloot over te stappen op een pH-neutraal fosfaatprogramma voor de waterbehandeling. Dat vermindert niet alleen het risico op calciumcarbonaatafzettingen, maar biedt ook optimale corrosiebescherming en flexibiliteit bij het doseren. Dit helpt om in te spelen op factoren als een wisselende kwaliteit van kanaalwater of variaties in procescondities. Ook is er bij deze behandeling geen sprake meer van afbraak- of reactieproducten, zoals AMPA.
Betrouwbaarder
De overgang van periodieke handmatige monitoring naar een online continumeting en -regeling leverde ook een mooie verbetering op. Daarmee wordt automatisch – dus sneller – op fluctuaties gereageerd waardoor de behandeling betrouwbaarder is. Nu is de fabriek optimaal beschermd tegen ongewenste gevolgen van corrosie, afzettingen of microbiologie in het koelsysteem.
Industrielinqs pers en platform levert als kennispartner voor de industrie een bijdrage aan een duurzame industrie. Dat doen we het hele jaar door met journalistieke producties en bijeenkomsten voor onze magazines, websites, congressen, film en social media. Eén keer per jaar maken we de Industrielinqs Catalogus. Dit naslagwerk biedt al jaren een compleet overzicht van honderden leveranciers, opleiders, kennispartners en dienstverleners. Ook voor 2018 is dit complete naslagwerk uw gids voor de industriële delta.
In deze Industrielinqs Catalogus en met name in het reader-gedeelte, besteden we uitgebreid aandacht aan de mogelijkheden van opwaartse vernieuwing. Zo lijkt de tijd en de technologie rijp om CO2 steeds meer als grondstof in te zetten. Ook lijken de mogelijkheden voor energiebesparing nog lang niet allemaal ten volle benut. Juist de komende jaren, waarin nog veel technologische innovaties tot wasdom moeten komen, kunnen we nog veel bereiken op het gebied van energie-efficiëntie. Systeemveranderingen, maar ook de inzet van sensoren in combinatie met veel computerkracht kunnen ons nieuwe inzichten geven om inefficiënte proces- en productieonderdelen nog beter aan te pakken. We moeten vernieuwen om ons te verbeteren.
Lees de Industrielinqs Catalogus nu online!
Een belangrijke functie van deze catalogus is om uw gids te zijn voor de industriële delta. Daarvoor staat in deze editie van de catalogus de matrix van leveranciers, opleiders, diensten en industrieën. U kunt overzichtelijk zoeken op zowel de dienstverlening als de sector waarin u actief bent. Honderden bedrijven presenteren zich in dit overzicht. Het overzicht van relevante brancheorganisaties maakt deze uitgave als actueel naslagwerk compleet.
Wilt u een papieren catalogus? Dan kunt u een e-mail sturen naar administratie@industrielinqs.nl. U betaalt slechts 22,50 euro.
Koelwater wordt doorgaans geconditioneerd door chemicaliën toe te voegen naarmate het water harder en vuiler wordt. Deze behandeling is maar een aantal cycli mogelijk, waarna het water inclusief chemicaliën moet worden geloosd. Door koelwater voor te behandelen, zijn veel minder chemicaliën nodig en zijn er meerdere cycli mogelijk. In sommige gevallen is het zelfs haalbaar om helemaal geen chemicaliën meer te gebruiken.
Acht jaar geleden ontwikkelde Pathema een vortex-systeem voor de behandeling van dweilwater voor ijsbanen. Bij toeval kwam een ijsbaanbeheerder erachter dat de warmtewisselaar in de verdampingscondensor wel heel schoon was. ‘De kalk bleef op de bodem van de koeltoren liggen en men kon het er zo uitscheppen’, verklaart Boeren. ‘Wij hadden daarmee min of meer bij toeval een chemicaliënvrije manier gevonden om kalkaanslag te voorkomen in watersystemen.’
Praktijktesten
Kennis- en onderzoeksinstituut van de procesindustrie ISPT zag mogelijkheden in de vortex-technologie en samen zochten de partijen een bedrijf waar zij de werking van de technologie in de praktijk konden bewijzen. Dat bedrijf werd Heineken in Den Bosch, waar werd afgesproken om een derde van de koeltorens met de technologie van Pathema, volledig chemicaliënvrij te testen en twee derde op de traditionele manier te behandelen. Boeren: ‘Het resultaat was nog beter dan wij hadden verwacht. Niet alleen nam de kalkaanslag aanzienlijk af, maar het afgeleide resultaat was dat ook het water- en energieverbruik afnam. Er hoefde namelijk minder water te worden gespuid.’
Met de Industrial Vortex Generator won Pathema begin dit jaar de verkiezing Water Innovator of the Year 2017. Directeur Mark Boeren gaf onlangs tijdens een Masters of Industry-
bijeenkomst van het Watervisie platform inzicht in de werking en toepassing van het systeem dat het gebruik van chemicaliën overbodig maakt. Onderzoeker Nienke Koeman van KWR deelde tijdens de masterclass de resultaten van de theoretische potentie van koelwaterbehandeling bij Sabic en Tata Steel.
Drie opties
Met als voornaamste criterium minimaal waterverlies tijdens de voorbehandeling zelf, selecteerde Koeman drie mogelijke scenario’s voor voorbehandeling. Deze variëren van kationwisseling gevolgd door anionwisseling, tot pellet-ontharding gevolgd door zandfiltratie en opnieuw kationwisseling en eventueel anionen-
wisseling.
De onderzoekers ontwikkelden daarnaast de rekentool Calculation Sheet Cooling Water (CaShCoW) om de technische en economische haalbaarheid van de drie gekozen voorbehandelingen en een toename van concentratiecycli door te rekenen. Ze vergeleken de resultaten met de bestaande situatie van behandeling en indikken in twee praktijksituaties. De eerste is een koelsysteem bij Sabic in Geleen. CaShCoW laat zien dat in dit geval geen van de drie voorbehandelingsscenario’s economisch voordeliger is dan de huidige conditionering.
Vanwege de hoge concentratiefactor van circa negen is de winst door waterbesparing eenvoudigweg te gering.
Het koelsysteem bij Tata Steel in IJmuiden gebruikt voorbehandeld oppervlakte-
water als suppletiewater. Omdat het koelwater in een ander koelsysteem terecht kan komen, mag het chloride-
gehalte in het recirculerende koelwater niet te veel stijgen. Daarom is de maximale concentratiefactor hier 2,4. De rekentool laat zien dat als de concentratiefactor wel van 2,4 naar 5 zou mogen stijgen, 27 procent van het suppletiewater kan worden bespaard.
Met een van de scenario’s zou in dat geval tot 47 procent op de kosten kunnen worden bespaard. Voor de twee andere scenario’s is dat lager, maar nog steeds ruim twintig procent.
Masters of Industry
Tijdens Masters of Industry werkcolleges wordt telkens een actueel onderwerp onder de loep gehouden, om meer diepgang te geven aan veelbelovende industriële ontwikkelingen. Om hypes te voorkomen en toch op een doordachte manier te verbeteren.
Kijk voor aankomende bijeenkomsten op www.mastersofindustry.nl
Het Goudse chemiebedrijf Croda heeft de Responsible Care-prijs gewonnen omdat ze maximaal heeft nagedacht over hoe de reststroom glycerine efficiënt benut kan worden. Door het project ‘Quarterback’ heeft Croda deze afvalstroom volledig opgeheven en ingezet als energiedrager voor de vergisting van biogas. Het bedrijf werd hiervoor op 1 juni beloond met de Responsible Care-prijs van de VNCI.
Het project is slim opgezet, het is integraal aangepakt en ondersteund door het moederbedrijf. Een enthousiast, mooi voorbeeld van nadenken vanuit de eigen keten. De besparing is relatief klein, maar een goed voorbeeld van Responsible Care. Het project heeft geleid tot 14 procent waterbesparing voor het bedrijf als geheel en een 6,5 procent CO2-reductie. Bovendien vindt er circa 7700 ton minder glycerinetransport per jaar plaats. Positief is ook het belang dat het bedrijf hecht aan het erbij betrekken van de lokale omgeving: aan de bewoners is zorgvuldig uitgelegd wat er in het proces ging veranderen.
De jury is onder de indruk van het project. Juryvoorzitter Gert-Jan de Geus: ‘Croda werkt hard aan het neerzetten en tonen van leiderschap in het kader van Responsible Care. Het project is een goed voorbeeld waarin het langetermijndenken heeft geresulteerd in een project met een langere terugverdientijd, maar met ondersteuning vanuit corporate en de vasthoudendheid van de projectleiding en directie resulteert in een uitstekend RC-project.’
Over de Responsible Care-prijs
De VNCI reikt de Responsible Care-prijs jaarlijks uit aan het meest inspirerende en aansprekende project uit de Nederlandse chemische industrie. Het winnende project moet zorgen voor een substantiële verbetering van prestaties voor veiligheid, gezondheid, milieu, duurzaamheid of ketenbeheer, de kernwaarden van het Responsible Care-programma. De winnaar dingt ook mee naar de internationale Responsible Care Award van Cefic.
