Begin mei opent naar verwachting de nieuwe subsidieregeling ‘Beleidsexperiment CO2-reductie industrie’. Met deze regeling gaat het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) – eenmalig – zowel pilot- als demonstratieprojecten stimuleren. Deze projecten moeten zorgen voor het kosteneffectief reduceren van CO₂-emissies in de industrie.

Individuele ondernemingen kunnen subsidie krijgen voor projecten op het gebied van alternatieve grondstoffen, nieuwe productietechnieken, energie-infrastructuur en overige CO2-reducerende maatregelen. Projecten worden beoordeeld op volgorde van binnenkomst van de aanvragen. Aanvragers moeten het project nog in 2018 realiseren.

Het beschikbare budget ligt rond de 17,5 miljoen euro. Meer informatie over de voorwaarden en hoe men een aanvraag doet, komt beschikbaar na publicatie van de regeling in de Staatscourant.

Projecten die gaan over energie-efficiëntie en hernieuwbare energieproductie komen overigens niet in aanmerking voor de nieuwe regeling. Voor deze projecten kan men namelijk al terecht bij de subsidieregeling Demonstratie Energie-Innovatie (DEI), aldus de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

Evides Industriewater en Huntsman hebben de afgelopen twee jaar gewerkt aan de realisatie van een warmtekoppeling die medio mei officieel is geopend. De nieuwe warmteleiding stelt Evides in staat de overtollige warmte van Huntsman te gebruiken voor het opwarmen van demiwater. Hiermee bespaart het Botlekgebied 15.000 ton CO2 per jaar.

Evides Waterbedrijf levert drinkwater aan 2,5 miljoen consumenten en bedrijven in Zuidwest-Nederland en biedt daarnaast industriewaterdiensten aan diverse industriële klanten. Vanuit de demiwaterfabriek Botlek wordt demiwater geleverd aan verschillende (petro)chemische bedrijven in het Botlek-Europoort gebied. Per uur is dat zo’n 1.400 vierkante meter via een speciaal hiervoor aangelegd demiwaterleidingnet. Huntsman Corporation produceert en levert gedifferentieerde chemicaliën aan fabrikanten die een breed scala aan eindmarkten van producenten en consumenten bedienen. Bij de productie komt restwarmte vrij die tot op heden werd afgestoten aan de lucht.

Besparing CO2

Het idee om warmte uit te wisselen ontstond in gesprekken tussen medewerkers van de twee bedrijven. Max van der Meer van Huntsman vertelt: ‘Evides gebruikt stoom om haar water op te warmen. In plaats van de warmte uit te stoten naar de lucht, kunnen we zorgen dat Evides dit gebruikt voor het opwarmingsproces. Dus over de hekken van de twee bedrijven heen ontstond het idee om een warmtekoppeling te realiseren.’

Dankzij deze warmtekoppeling kan Evides de overtollige warmte van Huntsman benutten voor het opwarmen van gedemineraliseerd water. Dit demiwater is vrij van mineralen, heeft een lage geleidbaarheid en wordt vooral gebruikt bij de productie van hogedrukstoom. Evides levert het warmere demiwater aan een groot aantal bedrijven in de Botlek. Dit initiatief heeft een substantiële besparing van de inzet van fossiele brandstoffen bewerkstelligd. Bovendien wordt jaarlijks 15.000 ton CO2 bespaard. Deze besparing staat gelijk aan de CO2 uitstoot van 1875 gezinnen door energieverbruik in huis en aan vervoer.

Daden

De warmtekoppeling kwam tot stand met steun van gemeente Rotterdam, het Ministerie van Economische Zaken en Deltalinqs. Deltalinqs behartigt als ondernemersorganisatie de gezamenlijke belangen van de haven- en industriële ondernemingen in de Mainport Rotterdam. Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Energy Forum (DEF): ‘We juichen dit soort initiatieven toe. Dit project is een prachtig voorbeeld van publiek-private samenwerking naar een duurzame haven. Ik hoop dat dit andere partijen inspireert om ook hiermee aan de slag te gaan.’

Dat de warmtekoppeling daadwerkelijk gerealiseerd zou worden, was geen vanzelfsprekendheid. Wethouder Pex Langenberg van de gemeente Rotterdam die aanwezig was bij de officiële opening benadrukte dat er genoeg redenen zijn om het niet te doen. ‘De bedrijven hebben het niet gedaan om er economisch beter van te worden. Uiteindelijk is ja gezegd tegen dit plan vanwege de verduurzaming. Twee partijen die vanuit menselijk oogpunt knopen hebben doorgehakt. Geen woorden maar daden’, vertelt de wethouder die hiermee en passant nog even benoemt hoe trots hij is op die andere grootse prestatie die onlangs is geleverd binnen de grenzen van zijn gemeente.

Uitwisseling

Evides’ DWP (demiwaterplant) in het Rotterdam Botlek gebied – locatie Huntsman Rozenburg – is Nederlands grootste demiwater installatie. De installatie haalt water uit het nabijgelegen Brielse Meer. Jan Robert Huisman, directeur Evides Industriewater: ‘In de wintermaanden wordt stoom ingezet om het innamewater te verwarmen om het zuiveringsproces optimaal te laten verlopen. Nu gebruiken we de restwarmte van Huntsman die wordt opgepakt uit de warmtewisselaar.’ In de zomerperiode zorgt het water voor extra koeling ten behoeve van Huntsman. Warmte-uitwisseling tussen bedrijven is een effectieve manier om energieverbruik omlaag te brengen. Van de besparing van de inzet van fossiele brandstoffen en de CO2-emissiereductie die hiermee wordt bewerkstelligd profiteren ook de afnemers van het verwarmde demiwater. Huisman: ‘Verduurzaming en kostenbesparing gaan hier hand in hand. Niet alleen Huntsman en Evides, maar ook onze klanten profiteren hiervan.’

Infrastructuur

Partijen die dit initiatief hebben gesteund, hopen dat andere bedrijven dit voorbeeld volgen. Volgens Max van der Meer zijn er nog wel een aantal voorwaarden waar aan moet worden voldaan: ‘De industrie moet worden gevoed met goede mensen met briljante ideeën. Met elkaar moeten we ervoor zorgen dat er voldoende aanwas is vanuit scholen en universiteiten. Daarnaast moeten we mensen de mogelijkheden geven om plannen te ontwikkelen. En voor de overheid ligt er een schone taak om te zorgen dat de infrastructuur wordt aangepast.’

Uit het verhaal van Maike Akkers van de Port of Rotterdam blijkt dat er de komende jaren echt iets gaat gebeuren op het gebied van warmtetransport. ‘Alleen havenwarmte is al voldoende voor het verwarmen van ruim 50.000 huishoudens.’ Om dit te bereiken is het nodig om warmtenetten aan te leggen die restwarmte uit het havengebied transporteren naar het kassencomplex van het Westland, maar ook naar woningen in bijvoorbeeld Den Haag, Delft en Rotterdam. Deze zogenoemde Warmterotonde moet in 2020 woningen en andere gebouwen en glastuinbouw in de provincie Zuid-Holland voorzien van warmte. Shell Pernis is inmiddels gestart met de bouw van de installatie voor dit restwarmteproject.

Evides Industriewater en Huntsman hebben een warmtekoppeling gerealiseerd. Deze warmtekoppeling geeft een substantiële besparing van fossiele brandstoffen in het petrochemisch cluster in de Botlek. De koppeling is een prachtig voorbeeld van ketensamenwerking op het gebied van energie efficiency en leidt tot een substantiële verduurzaming binnen de keten.

Warmte-uitwisseling tussen bedrijven is een effectieve manier om energieverbruik omlaag te brengen. “In plaats van de warmte uit te stoten naar de lucht, hergebruiken we de warmte”, licht Max van der Meer van Huntsman toe. Evides benut de overtollige warmte van Huntsman voor het opwarmen van gedemineraliseerd water (demiwater). Demiwater is vrij van mineralen, heeft een lage geleidbaarheid en wordt vooral gebruikt bij de productie van hogedrukstoom. Evides levert het warmere demiwater aan een groot aantal bedrijven in de Botlek. Met een substantiële besparing van de inzet van fossiele brandstoffen en jaarlijks een flinke CO₂-emissiereductie tot gevolg. Niet alleen bij Huntsman en Evides, maar des te meer bij de afnemers van het verwarmde demiwater. Jan Robert Huisman, directeur Evides Industriewater: “Verduurzaming en kostenbesparing gaan hier hand in hand. Niet alleen Huntsman en Evides, maar ook onze klanten profiteren hiervan.”

Duurzamere stad en haven

Dit project draagt bij aan het realiseren van de afspraken in het Energieakkoord en Rotterdam Duurzaam. Het levert een potentiele reductie op van 15.000 ton CO₂-uitstoot per jaar. “Dit project is een prachtig voorbeeld van publiek private samenwerking naar een duurzame haven”, licht Alice Krekt, Programmadirecteur Deltalinqs Energy Forum (DEF), toe. “Wij roepen bedrijven op om met Deltalinqs en de partners van het Energy Forum, meer projecten te realiseren.”

Warmte-uitwisseling: het proces

In de wintermaanden moet Evides het innamewater op haar demiwaterfabriek DWP Botlek opwarmen tot minimaal vijf graden Celsius om het zuiveringsproces optimaal te laten verlopen. In de zomer heeft Huntsman juist behoefte aan extra koelcapaciteit. Door het innamewater van Evides en het koelwater van Huntsman langs een warmtewisselaar te leiden, kunnen beide bedrijven hun water het hele jaar door op de juiste temperatuur houden. In de winter warmt Huntsman met zijn restwarmte het Brielse Meer Water richting de demiwaterfabriek op, zodat Evides geen extra stroomverwarming hoeft in te zetten. Door de hogere temperatuur besparen klanten op energie bij hun stoomproductie. In de zomerperiode zorgt het water voor extra koeling ten behoeve van Huntsman. Een mooie, duurzame oplossing waar zowel Huntsman als Evides profijt van hebben.