Waterschap Brabantse Delta en Evides Industriewater onderzoeken of gezuiverd afvalwater (effluent) van de RWZI in Bath kan worden opgewerkt tot proceswater. De inzet van effluent als proceswater, leidt tot minder grondwateronttrekkingen. Er is dan meer grondwater beschikbaar voor bijvoorbeeld drinkwater.

Zorgen voor voldoende zoet water van goede kwaliteit. Dat is een uitdaging voor Nederland, vooral wanneer langere droge periodes en hevige neerslag elkaar gaan afwisselen door een veranderend klimaat. Het bewust omgaan met beschikbare zoetwatervoorraden is dus van belang. Hergebruik van water is een manier om de zoetwatervoorziening vorm te geven.

Onderzoek

Evides plaatste een pilotinstallatie op het terrein van RWZI Bath, de grootste rioolwaterzuivering van waterschap Brabantse Delta. De RWZI Bath zuivert dagelijks gemiddeld zo’n 100.000 kuub afvalwater.

De pilotinstallatie neemt een deelstroom effluent in. Via bewezen en bekende technieken als ultrafiltratie en reverse osmose werkt Evides het effluent op tot proceswater.

De kwaliteit van het effluent van de RWZI Bath voldoet aan de eisen, maar het heeft wel wat bijzondere uitdagingen. Denk bijvoorbeeld aan een hogere zoutconcentratie. Gedurende de pilot onderzoekt men de optimale procesomstandigheden voor dit relatief zoute water.

Pilotperiode

Omdat het afvalwater in Bath het hele jaar door wordt gezuiverd, is het gezuiverde water ook in droge tijden beschikbaar. Het onderzoeksproject loopt nu en duurt tot oktober 2021. Na deze pilotperiode kan er bij goed resultaat een nieuw (deel)traject richting een full scale toepassing volgen.

Toekomstbestendig

Waterschap Brabantse Delta en Evides Industriewater hebben een maatschappelijke verantwoordelijkheid om actief een rol te pakken in het toekomstbestendig maken van watervoorziening. Zij hebben de ambitie om volledig klimaatneutraal en circulair te zijn en een wezenlijke bijdrage te leveren aan een klimaatbestendige en vitale leefomgeving. Het hergebruiken van gezuiverd afvalwater voor proceswater draagt daaraan bij. Er wordt een nieuwe waterbron gecreëerd die een bijdrage levert aan de zoetwatervoorziening.

 

De waarde van water neemt toe nu de beschikbaarheid onder druk komt. Vanuit de Oranjerie van Paleis Soestdijk spraken vertegenwoordigers van de industrie, overheid en waterexperts over de huidige en toekomstige waarde van water. Bekijk nu de live talkshow en de pitches van de drie kandidaten voor de Water Innovator of the Year-verkiezing.

De waarde van water staat op een kantelpunt. Nederland heeft nooit last van watertekorten gehad, maar waterkwantiteit en -kwaliteit staat zo nu en dan wel onder druk. Dat merkte bijvoorbeeld Sitech bij de aanvraag van de nieuwe lozingsvergunning. Maar ook gedeputeerde Peter Smit van de Provincie Noord-Brabant ziet de druk op grondwaterbronnen toenemen. Smit wil daarbij de industrie niet dwingen zijn vergunning in te leveren, maar wil wel gezamenlijk nadenken over alternatieve bronnen.

Ook BASF wil graag alternatieve bronnen inzetten in zijn processen. In de gedachte van het Verbund-principe kan het afvalwater van het ene proces weer worden ingezet in andere processen. Dat de industrie beter kan samenwerken om de uitdagingen gezamenlijk aan te pakken, bewijst Evides Industriewater met de Centrale afvalwaterzuivering Botlek.

 

 

 

Het Nationaal Programma Groningen kent een subsidie toe aan North Water voor een industriewatertransportleiding naar Delfzijl. Deze leiding verbetert het economische vestigingsklimaat in Delfzijl en vergroot de beschikbaarheid van drinkwater voor Groningers. Ook in perioden van langdurige droogte.

De regio Delfzijl is momenteel volop in ontwikkeling. De groei van industriële activiteit en de komst van de bio-based chemie en waterstof-economie zorgen voor een toenemende watervraag. Om dit ‘industriewater op maat’ te kunnen leveren, onderzoekt North Water de mogelijkheid voor een duurzame industriewatervoorziening en -infrastructuur.

Nortwater wil een nieuwe transportleiding tussen Delfzijl en Appingedam aanleggen en deze aansluiten op de industriewaterleiding Garmerwolde-Eemshaven. Daarmee kan het bedrijf industriewater op basis van oppervlaktewater leveren aan de regio Delfzijl. Dit industriewater komt van de industriewaterzuivering Garmerwolde dat oppervlaktewater – en op termijn mogelijk ook RWZI effluent na aanvullende zuivering – als duurzame bron voor industriewater gebruikt. North Water bouwt ook aan lokale distributie, een verdeelstation en een verdere opwerkingsstap voor een deel van het water.

Duurzame bijdrage aan de regio

Met deze nieuwe waterinfrastructuur krijgen bedrijven die zich vestigen in Delfzijl toegang tot industriewater en voorkomt North Water onnodig drinkwatergebruik door de industrie. Perry van der Marel, Managing Director North Water: ‘Door te investeren in een duurzame industriewatervoorziening kunnen we industriewater leveren met oppervlaktewater als bron. Daardoor blijven drinkwaterbronnen behouden voor de drinkwatervoorziening en dragen we bij aan een toekomstbestendige regio Delfzijl. De toekenning van de bijdrage van het Nationaal Programma Groningen onderstreept dit.’

Nationaal Programma Groningen

De toekenning vanuit Nationaal Programma Groningen is voor North Water het startsein om de plannen samen met de diverse partijen en partners waaronder LTO Noord, provincie, Groningen Seaports, gemeente en de industrie Delfzijl verder uit te werken en op economische haalbaarheid te beoordelen. Van der Marel: ‘Voordat de leiding daadwerkelijk in de grond ligt, moeten er veel zaken worden geregeld. Zoals het ontwerp uitwerken, bestek opstellen, vergunningen aanvragen, met verschillende stakeholders overleggen en overeenkomsten afsluiten met landeigenaren en afnemers.’

Evides Industriewater is gestart met de bouw van een nieuwe slimme demiwaterinstallatie op de site van BASF in Antwerpen. De installatie gebruikt verschillende waterstromen uit de productie van BASF en zet restwarmte uit condensaat in voor verduurzaming van de zuivering.

Op dit moment zijn twee heimachines bezig met het heien van de ruim zeshonderd funderingspalen van de nieuwe demiwaterinstallatie van Evides Industriewater. De verwachting is dat dit tot de kerst van 2020 duurt. Daarna start de bouw van de hal en de demiwaterinstallatie. 2021 staat in het teken van de verdere realisatie en in het voorjaar van 2022 zal Evides het eerste water zuiveren.

Duurzaamheid

Als tweede grootste vestiging van BASF werkt de site in Antwerpen al enkele jaren sterk  aan de ambitie van de BASF-groep om uiterlijk in 2025 duurzaam watermanagement toe te passen op haar grote ‘Verbundsites’ en op alle vestigingen in waterstressgebieden. BASF baseert zich daarvoor op de ‘European Water Stewardship’ standaard, die uitgaat van vier principes: gebruik maken van een duurzame wateronttrekking, verzekeren van een goede waterkwaliteit, behoud van beschermde gebieden, alsook continu verbeteren van de processen. In dit kader wordt onder meer onderzoek gedaan naar een verdere reductie van de waterfootprint door hergebruik van gezuiverd afvalwater.

Samen met Evides Industriewater zet BASF Antwerpen deze principes om naar de praktijk. Zo ontstaat duurzame waarde die tevens een bijdrage levert aan de Evides ambitie om in 2025 energie- en klimaatneutraal te zijn.

Hergebruik

In het ontwerp van de demiwaterinstallatie is ingezet op optimaliseren van het proces door hergebruik van verschillende waterstromen uit de productie en gebruik van restwarmte uit condensaat. Dit resulteert in efficiënter watergebruik en een lagere energie- en chemicaliënverbruik.

Deze technologiekeuze is ondersteund door het onderzoeksproject IMPROVED, met als partners onder meer BASF, de Universiteit van Gent, Hogeschool Zeeland en Evides Industriewater.

Dow Benelux en Evides Industriewater hernieuwden hun samenwerking en leggen samen twee wetlands aan. Als de proef slaagt, bouwen de partijen een wetland van zes tot acht hectare die brak afvalwater op natuurlijke wijze voorbehandelt.

Vorig jaar startte een onderzoek naar integratie van wateroplossingen. Onderdeel van dit onderzoek is een pilot wetland waar het effluent uit de lokale industriële en huishoudelijke afvalwaterzuiveringen een natuurlijk voorbehandeling ondergaat. Evides Industriewater zuivert het water daarna verder tot de hoge kwaliteit die vereist is voor het industriële proces. Tegelijkertijd onderzoeken de partijen of het mogelijk is om regen- en polderwater in de ondergrond op te slaan om tijdens droogte voorraden beschikbaar te hebben.

Twee wetlands

Men bouwde een pilot wetland op het terrein van Evides Industriewater, aan de grens van het industriepark waar Dow meerdere fabrieken heeft staan. De twee constructed wetlands hebben elk een oppervlakte van 350 vierkante meter en zijn voorzien van vegetatie. Plantenwortels en microben in de bodem zorgen voor gedeeltelijke voorbehandeling en biologische stabilisatie van brak afvalwater. Daarna ontzilt men het water nog. De betrokken onderzoekers houden via een nieuwgebouwde onderzoeklocatie de kwaliteit van het water in de wetland nauwlettend in de gaten. Ook onderzoekt men de impact op de verdere zuivering tot Demiwater.

Eerste stap

Onderzoek naar de toegevoegde waarde van wetlands is de eerste stap naar een grootschalige toepassing van het voorzuiveren van huishoudelijk en industrieel effluent (gezuiverd afvalwater). Een mooie stap voor de waterrijke Schelde Delta regio.

De betrokken partijen ronden het Wetlands onderzoek in 2021 af. Bij een succesvolle pilot vergroot men het wetland vergroot worden naar zes à acht hectare. Daarmee kunnen Dow en Evides gebruik maken van voorbehandeling en brakwaterzuivering. Daarmee maximaliseert men de inname van gezuiverde waterstromen terwijl ze de inname van Biesboschwater tot een minimum terugbrengen.

Koelwater

Daarnaast verbetert de kwaliteit van het koelwater dan zodanig dat Dow minder water en chemicaliën nodig heeft in de koeltorens. Met de steeds drogere zomers de afgelopen jaren oefent de industrie op deze manier minder druk uit op bronnen die ook voor drinkwater worden gebruikt. Ook zal het proces de kwaliteit van het proceswater verduurzamen aangezien er minder chemicaliën nodig zijn om water op de gewenste kwaliteit te krijgen.

 

Op het waterbekken van productielocatie Kralingen opende Evides Waterbedrijf Europa’s grootste zonvolgende drijvende zonnepark. Dit laatste levert optimaal rendement op aan duurzame energie. Het is een nieuwe, innovatieve stap naar het energieneutraal maken van de drinkwaterproductie van Evides.

Het drijvende park meet één hectare. Annette Ottolini, directeur van Evides Waterbedrijf en Kees-Jan van der Geer, directeur van Floating Solar openden het zonnepark. Van der Geer: ‘Omdat de installatie met speciale sensoren de zon kan volgen, wordt zoveel mogelijk zonnekracht effectief benut. Het meedraaien gebeurt met lieren. Sensoren meten de sterkte van de zon, de windkracht en andere parameters en zorgen voor een optimaal resultaat aan duurzame energie. De omvang van zo’n zonnepark is vooralsnog uniek in Europa.’

Tussen het waterbekken en het Evides hoofdkantoor ligt nog een halve hectare aan zonnepanelen. Annette Ottolini: ‘Het geheel is het zichtbare én meetbare resultaat van de bijdrage van Evides aan de energietransitie. Wij willen het leveren van betrouwbaar drink- en industriewater zo inrichten en organiseren, dat de energiebalans uiteindelijk neutraal is.’ Op een zonnige dag wekt Evides zo’n 9.500 kilowattuur duurzame energie op. Hiermee kan het vijftien procent van de productielocatie in Rotterdam laten draaien.

Zon op Water

Met het landelijke pilotproject ‘Zon op Water’ op de Maasvlakte deed Evides ervaring op met drijvende zonnepanelen. Komend jaar onderzoekt het bedrijf de effecten van drijvende zonnepanelen op de waterkwaliteit en de ecologie in en rond het spaarbekken. Daarbij wordt gekeken naar onder andere algengroei, verspreiding van bacteriën uit uitwerpselen van vogels, verminderde uv-straling op het water en de invloed van de wind. Het is van essentieel belang dat de waterkwaliteit in het spaarbekken goed blijft.

Samenwerking

Op Kralingen werkt Evides samen met Floating Solar, die het zonnepark levert. Zij financieren, plaatsen en beheren het zonnepark en blijven eigenaar van de panelen. Evides neemt de groene stroom af die wordt geproduceerd. De in totaal 4.787 panelen met een vermogen van 1.628 kilowattpiek hebben een jaaropbrengst van ruim twee miljoen kilowattuur aan duurzame energie. Ter vergelijk: dit is net zoveel als 650 huishoudens gemiddeld per jaar verbruiken.

Uitbreiding

Het spaarbekken in Kralingen heeft met drie hectare maar een relatief klein wateroppervlak. De drie spaarbekkens in de Biesbosch zijn bijvoorbeeld 650 hectare groot. Evides berekende dat het mogelijk is om honderd procent van het stroomverbruik zelf op te wekken op de spaarbekkens. Daarbij wordt maximaal dertig procent van het wateroppervlak afgedekt met panelen.

Energieneutraal in 2025

Zon op Water maakt onderdeel uit van programma ‘Evides Energie Neutraal’ (EEN). Hiermee wil het waterbedrijf bijdragen aan de versnelling van de energietransitie. Het doel is om in 2025 zowel energieneutraal als klimaatneutraal te zijn. Eind 2018 is op de productielocatie Braakman in Zeeuws-Vlaanderen het eerste zonnepark in gebruik genomen. Dit zonnepark op land levert 25 procent van de voor productie benodigde stroom op.

Evides Industriewater opende vandaag officieel zijn tweede demiwaterfabriek (DWP2). De fabriek levert per uur achthonderd kuub demiwater aan 26 bedrijven in het Rotterdamse Havengebied. De tweede fabriek vergroot het totale volume demiwater dat Evides Industriewater kan leveren tot 2.200 kuub per uur. Het bedrijf vergroot bovendien de leveringszekerheid voor zijn industriële klanten met een redundant demiwatersysteem.

Hoewel de fabriek al een tijdje levert, wilde Evides Industriewater extra aandacht schenken aan het voor de industriewaterwereld prestigieuze project. De eerste demiwaterplant (DWPI) mag dan een groter volume demiwater produceren: DWP2 heeft een wat vriendelijkere milieufootprint. Met name de slibdroogbedden besparen veel energie omdat slib op natuurlijke wijze ontwatert. De natuurlijke manier van drogen vraagt wel behoorlijk wat ruimte. DWPI staat op de site van chemiebedrijf Huntsman, waar minder ruimte beschikbaar is. Daar koos men dan ook voor mechanische slibontwatering.

Proces

Het zuiveringsproces van DWP2 zelf lijkt in grote lijnen op die van DWPI. Evides koos er wel bewust voor om modificaties en geleerde lessen van DWPI mee te nemen in het ontwerp van de tweede installatie. Na dissolved air flotation and filtration, vijf units van elk 220 kubieke meter, volgen vier ontharders met sterkzure kationhars. Het ontharde water gaat naar de reverse osmosis dat de zouten verwijdert. Als laatste volgt nog een polish stap met een mixed-bed-ionenwisselaar. Na deze behandeling kan het water naar de vier buffertanks worden getransporteerd.

De reverse osmosis stap is nodig om de wisselende zoutconcentraties in het voedingswater het hoofd te kunnen bieden. Evides Industriewater gebruikt Brielse Meerwater, wat afhankelijk van de wateraanvoer wisselende zoutconcentraties kent.

Strategische ligging

De locatiekeuze aan de Dolfijnweg op de Maasvlakte is met name ingegeven door de strategische ligging ten opzichte van ruwwater en de demiwaterleiding. De installatie ligt niet ver van het Brielse meer. De capaciteit van de twee demiwaterfabrieken is voorlopig voldoende, maar als de uitbreidingsplannen van een aantal Rotterdamse bedrijven doorgaan, sluit de waterspecialist niet uit dat er een derde fabriek bijkomt.

Kijk ook een video hoe de tanks bij de fabriek aankwamen

 

Vlak voor de zomer verhuisde de mobiele waterzuiveringsinstallatie van IMPROVED van Yara Sluiskil naar BASF in Antwerpen. De proeven bij Yara op de condensaatstromen zijn afgerond en er moet alleen nog de laatste hand aan de samenvattende rapportage worden gelegd.

Bij BASF is inmiddels gestart met de proeven en ligt de focus op het onderzoek naar de optimale zuiveringsopzet voor de bereiding van demiwater uit proceswater en op de polishing van een condensaatstroom.

Op dit moment zijn al testen uitgevoerd met reversed osmosis (RO), membraandestillatie (MD) en ionenwisseling (IX) op proceswater en met RO, IX en ED (elektrodialyse) op condensaat. De komende periode zullen nog andere combinaties worden beproefd, waaronder actief kool en geavanceerde oxidatie (O3/H2O2) voor de verwijdering van TOC (Totaal Organisch Koolstof).

Bij de experimenten bleek onder andere dat een veranderde voedingswaterkwaliteit tot andere verwijderingsrendementen voor TOC leidde. De installatie zal tot november bij BASF blijven staan waarna deze wordt verplaatst naar Dow Terneuzen waar het onderzoek zich zal richten op de polishing van condensaatstromen.