Waterbedrijf Groningen en Evides Industriewater werken samen aan het plan om de regio Delfzijl te voorzien van industriewater. Ze willen hiervoor onder andere een industriewaterleiding aanleggen tussen Garmerwolde en Delfzijl.

Sinds enkele maanden heeft de Eemshaven de beschikking over industriewater op basis van oppervlaktewater. Een nieuwe industriewaterzuivering in Garmerwolde produceert het water, waarna dit via een aparte leiding wordt geleverd aan de industrie. Op die manier wordt er geen kostbaar drinkwater gebruikt voor industriële doeleinden.

De industrie in de regio Delfzijl is volop in ontwikkeling en kent, net als de Eemshaven, een stijgende watervraag voor de industrie. Dat er nu een soortgelijk plan ligt om ook het Oosterhorngebied in Delfzijl te voorzien van industriewater, is haast een logisch vervolg.

Demiwatervoorziening

Daarvoor is een industriewaterleiding nodig tussen Garmerwolde en Delfzijl. Door deze aan te sluiten op de industriewaterleiding Garmerwolde-Eemshaven wordt het mogelijk om industriewater vanuit de nieuwe industriewaterzuivering Garmerwolde te leveren aan de regio Delfzijl.

De partners, verenigd in dochter North Water, willen in het Oosterhorngebied ook een lokaal distributieleidingnet aanleggen. Daarnaast komt er een industriewaterpompstation en een demiwatervoorziening. Bovendien wordt de bestaande afvalwaterzuivering uitgebreid.

Het duurt nog wel even voordat de leiding daadwerkelijk in de grond ligt en de overige projectonderdelen op het haventerrein zijn gerealiseerd. De oplevering en ingebruikname is gepland voor eind 2023.

In deze speciale editie van Industrielinqs hebben we het over alle ontwikkelingen die momenteel rondom waterstof gaande zijn. Hoe zit het met de kosten? Welke projecten lopen er al en welke komen er aan? Blauwe waterstof zal een noodzakelijke tussenvorm zijn voor we vol gebruik kunnen maken van groene waterstof. En, hoe zit het met de infrastructuur? We bekijken de plannen voor de Europese waterstofbackbone. Dit en meer lees je in Industrielinqs 7! > Ga naar het digitale magazine

Waterbedrijf Groningen en North Water nemen de nieuwe industriewaterzuivering Garmerwolde en de nieuwe transportleidingen voor drink- en industriewater in gebruik. Hiermee leveren de bedrijven op een duurzame manier water aan de industrie in de Eemshaven met Google als eerste grote afnemer.

De Eemshaven is de laatste jaren flink in ontwikkeling. Dit betekent eveneens een toenemende vraag vanuit Noordoost-Groningen naar water om te gebruiken als koel- en proceswater. North Water, een gezamenlijke industriewaterdochter van Waterbedrijf Groningen en Evides Industriewater, levert het water op maat.

Samen met waterschap Noorderzijlvest koos North Water voor het RWZI-terrein Garmerwolde als locatie. Vanaf hier is voldoende oppervlaktewater van goede kwaliteit uit het Eemskanaal beschikbaar als bron voor industriewater. Daarnaast biedt het maximale kansen voor het hergebruik van slib en het gezuiverde rioolafvalwater (effluent).  Momenteel vindt een verkenning plaats naar de mogelijkheden om in de nabije toekomst het effluent te kunnen hergebruiken.

Nieuw leidingentracé

Om het industriewater vanuit Garmerwolde aan de Eemshaven te kunnen leveren werd er ook een heel nieuw transportleidingtracé voor industriewater aangelegd. Waterbedrijf Groningen legde gelijktijdig een nieuwe drinkwaterwaterleiding aan over grotendeels hetzelfde tracé. Om daarmee te zorgen voor een robuuste drinkwaterinfrastructuur voor het leveringsgebied Noordoost-Groningen. Werk met werk combineren is een win-win voor alle betrokkenen: een in plaats van twee keer aanleggen scheelt in kosten maar zeker ook in de overlast.

 

Het Nationaal Programma Groningen kent een subsidie toe aan North Water voor een industriewatertransportleiding naar Delfzijl. Deze leiding verbetert het economische vestigingsklimaat in Delfzijl en vergroot de beschikbaarheid van drinkwater voor Groningers. Ook in perioden van langdurige droogte.

De regio Delfzijl is momenteel volop in ontwikkeling. De groei van industriële activiteit en de komst van de bio-based chemie en waterstof-economie zorgen voor een toenemende watervraag. Om dit ‘industriewater op maat’ te kunnen leveren, onderzoekt North Water de mogelijkheid voor een duurzame industriewatervoorziening en -infrastructuur.

Nortwater wil een nieuwe transportleiding tussen Delfzijl en Appingedam aanleggen en deze aansluiten op de industriewaterleiding Garmerwolde-Eemshaven. Daarmee kan het bedrijf industriewater op basis van oppervlaktewater leveren aan de regio Delfzijl. Dit industriewater komt van de industriewaterzuivering Garmerwolde dat oppervlaktewater – en op termijn mogelijk ook RWZI effluent na aanvullende zuivering – als duurzame bron voor industriewater gebruikt. North Water bouwt ook aan lokale distributie, een verdeelstation en een verdere opwerkingsstap voor een deel van het water.

Duurzame bijdrage aan de regio

Met deze nieuwe waterinfrastructuur krijgen bedrijven die zich vestigen in Delfzijl toegang tot industriewater en voorkomt North Water onnodig drinkwatergebruik door de industrie. Perry van der Marel, Managing Director North Water: ‘Door te investeren in een duurzame industriewatervoorziening kunnen we industriewater leveren met oppervlaktewater als bron. Daardoor blijven drinkwaterbronnen behouden voor de drinkwatervoorziening en dragen we bij aan een toekomstbestendige regio Delfzijl. De toekenning van de bijdrage van het Nationaal Programma Groningen onderstreept dit.’

Nationaal Programma Groningen

De toekenning vanuit Nationaal Programma Groningen is voor North Water het startsein om de plannen samen met de diverse partijen en partners waaronder LTO Noord, provincie, Groningen Seaports, gemeente en de industrie Delfzijl verder uit te werken en op economische haalbaarheid te beoordelen. Van der Marel: ‘Voordat de leiding daadwerkelijk in de grond ligt, moeten er veel zaken worden geregeld. Zoals het ontwerp uitwerken, bestek opstellen, vergunningen aanvragen, met verschillende stakeholders overleggen en overeenkomsten afsluiten met landeigenaren en afnemers.’

De breuk in de persleiding van FrieslandCampina is hersteld, zo laat Waterschap Rijn en IJssel weten. Door de breuk stroomde eiwitrijk industrieel restwater de rivier de Berkel in. Dit leidde tot een dermate grote verlaging van het zuurstofgehalte dat vissen niet konden overleven.

De persleiding die van Borculo via Lochem naar Zutphen loopt is vorige week hersteld en op een gecontroleerde manier in gebruik genomen. Het transport van het restwater naar de rioolwaterzuivering in Zutphen is langzaam weer op gang gekomen. De komende periode blijft het waterschap het transport door de persleiding intensief in de gaten houden.

Maatregelen

Waterschap Rijn en IJssel had de nodige noodmaatregelen genomen om de gevolgen van de breuk te beperken. Zo werden de stuw Warken en de inlaat Onderlaatse Laak dichtgezet. Deze maatregel was nodig om te voorkomen dat het Berkelwater vermengd met het proceswater richting Warnsveld en Zutphen zou stromen. Dit zou een daling van het zuurstofgehalte van het water in dit gedeelte van de Berkel tot gevolg hebben. Door de lage rivier- (IJssel) en grondwaterstanden is de waterstand in Zutphen met dertig centimeter aanzienlijk gezakt. De vissen die in nood verkeerden werden zeer snel overgezet.

Benedenstrooms heeft het waterschap vier pompen ingezet om zuurstofrijk water uit het Twentekanaal in de Berkel te pompen en zijn er op verschillende locaties beluchters en zuurstofmatten geplaatst. Het heeft er toe geleid dat het water weer van acceptabele kwaliteit is en weer naar Zutphen kan stromen.

Het waterschap isoleerde het restwater in het stuwpand Hoge Weide en in het nabijgelegen baggerdepot.

Nadat Waterschap Rijn en IJssel een breuk ontdekte in een restwaterleiding van FrieslandCampina is een deel van de productie stilgelegd, terwijl de rest van de productie werd geminimaliseerd. Het bedrijf werkt nu aan herstel van de persleiding die op vier meter diep ligt in een moerassig gebied.

Vorige week ontstond een breuk in een restwaterleiding van het Waterschap Rijn en IJssel in de buurt van Lochem. Als gevolg van de breuk stroomde er in het begin restwater afkomstig van de productielocaties van FrieslandCampina in Lochem en Borculo in het riviertje De Berkel. Dit heeft helaas geleid tot vissterfte. Nadat FrieslandCampina door het Waterschap is geïnformeerd, is er door beide partijen met man en macht gewerkt aan een oplossing.

Vissterfte

Om de schade te beperken heeft het Waterschap het water dat in de Berkel stroomde naar een reservoir in de buurt gepompt. Dit reservoir is een stuk braakliggend terrein, dat geschikt is om tijdelijk water zoveel mogelijk in op te vangen. Daarnaast heeft FrieslandCampina zijn productie geminimaliseerd en sommige onderdelen stilgelegd om daarmee de hoeveelheid restwater te verminderen. Ook is het stil leggen van de productie besproken als laatste redmiddel, maar dat was niet nodig. Ondanks alle gezamenlijke inspanningen is er in het begin toch restwater in de rivier gestroomd. Door de daardoor aanwezige organische materialen (bijvoorbeeld eiwitten) daalde het zuurstofgehalte in het water. Dit heeft helaas ernstig effect gehad op de leefomgeving van de vissen.

Reparatie

Het repareren van de persleiding is een complexe operatie. De huidige aanvoer die door de persleiding loopt moest worden omgeleid. De breuk bevindt zich op een diepte van vier meter in een moeilijk bereikbaar en moerassig gebied. Dat betekent dat op de locatie van de breuk al het water en grondwater weggepompt moet worden, zodat er gewerkt kan worden.  Zaterdagochtend is het waterschap erin geslaagd een omleiding aan te leggen. Het Waterschap verwacht dat het nu de breuk kan inspecteren en de reparatie kan starten.

Op 15 november, de dag waarop de Haringvlietsluizen 47 jaar bestaan, stelt minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat samen met haar bestuurlijke partners van Waterschap Hollandse Delta en Evides Waterbedrijf het Kierbesluit officieel in werking. Dit betekent niet dat op die dag de sluizen opengaan. Dat gebeurt alleen als de rivierwaterafvoer hoog genoeg is. Het Kierbesluit schrijft dit voor.

Waterschap Hollandse Delta, Evides Waterbedrijf en Rijkswaterstaat hebben de afgelopen vier jaar verschillende maatregelen genomen om er voor te zorgen dat er voldoende zoet water beschikbaar blijft als de Haringvlietsluizen op een kier gaan. Bij voldoende hoog water kunnen de sluizen dus op een kier.

Vismigratie

Het doel van het Kierbesluit is het bevorderen van de internationale vismigratie en het verbeteren van de biodiversiteit. Door de voordeur van de Haringvlietsluizen regelmatig op een kier te zetten kunnen trekvissen als de zalm en zeeforel volop naar binnen zwemmen om te paaien.

Zoetwatervoorziening

Een ander effect is dat het westelijk deel van het Haringvliet zouter wordt. In het Kierbesluit is geborgd dat innamepunten ten oosten van de lijn Middelharnis–Spui zoetwater kunnen innemen. Bij lage rivierafvoeren staan de sluizen dicht. Met een uitgebreid onderzoeks- en monitoringsprogramma houdt Rijkswaterstaat nauwkeurig in de gaten of de zoutintrek niet verder komt dan de afgesproken grens. Bovendien monitoren waterschap Hollandse Delta en Evides waterbedrijf de innamepunten van het zoete water.

Voorbereidende maatregelen

Waterschap Hollandse Delta en Evides Waterbedrijf hebben de afgelopen vier jaar diverse nieuwe innamepunten, pijpleidingen, sloten en kanalen aangelegd. Hiermee is de zoetwatervoorziening voor de eilanden Voorne-Putten, Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland veiliggesteld.

Nu deze werkzaamheden zijn afgerond, is aan alle voorwaarden voldaan om te kunnen starten met het stap voor stap implementeren van het Kierbesluit.

Jubileum

Op 15 november 1971 opende Koningin Juliana de Haringvlietsluizen. Dit Deltawerk levert een forse bijdrage aan de veiligheid tegen overstroming en de beschikbaarheid van zoetwater in West Nederland. Met het Kierbesluit wordt een derde functie toegevoegd: een betere passeerbaarheid van internationaal migrerende vissen. De zoetwatervoorziening en veiligheid blijven daarbij gegarandeerd.

Groningen Seaports en producent van kunststof buizen Pipelife gaan samen een infrastructuur voor het transport van groene waterstof aanleggen in Delfzijl en de Eemshaven. In eerste instantie zal vier kilometer aan infrastructuur worden aangelegd. Het doel is om binnen een jaar tijd de leiding te realiseren. Vernieuwend daarbij is het gebruik van kunststofleidingen, die de kosten significant kunnen verlagen. 

De aan te leggen infrastructuur gaat waterstof gemaakt met duurzame energie uit windmolens en zonneparken transporteren naar met name chemiebedrijven in de regio Groningen transporteren. De inzet van groen waterstof is nog duur. Daarom moeten alle zeilen worden bijgezet om verschillende onderdelen in deze toekomstige keten goedkoper te maken. Veel aandacht is er inmiddels voor kostenreductie van elektrolyse, de omzetting van water in waterstof. Ook op andere vlakken zijn er mogelijkheden. Bijvoorbeeld bij het transport.

3000 kilometer

Met dat uitgangspunt ontwikkelden Groningen Seaports en Pipelife twee nieuwe kunststof buistypes. Een eenvoudige van PE voor lage druk en een met aramide versterkte pijpleiding voor de hoge druk. Voordelen van kunststof pijpleidingen is dat ze goedkoper zijn dan stalen. Niet alleen in de aanschaf, maar ook in de aanleg. Zelfs de homedruk-variant, die meer dan 16 bar aan kan, wordt straks geleverd op haspels van ongeveer drie diameter en is zodoende eenvoudig uit te rollen. Bovendien vergen ze veel minder onderhoud en zijn ze niet corrosiegevoelig. Bovendien is er al enige ervaring met het gebruik van kunststofleidingen bij het transport van olie, aardgas en waterstof. Met name in het Midden-Oosten zijn kunststofverbindingen in zwang. Wereldwijd is al meer dan 3000 kilometer aangelegd.

Fluctuaties

Voor de plannen in de Eemsdelta gaat Pipeline de gasbuizen leveren en Groningen Seaports zorgt voor de aanleg. Waterstof kan een belangrijke oplossing bieden voor fluctuaties in het groene energieaanbod. Elektriciteit van windmolens kan omgezet in en opgeslagen worden als waterstof. Waterstof kan op haar beurt weer omgezet worden naar grondstof of brandstof voor diverse chemie- en industriële bedrijven.

 

 

Dit voorjaar boorde Evides Waterbedrijf 1100 meter onder de drukbevaren waterweg Het Scheur door. Het waterbedrijf legt een nieuwe drinkwaterleiding aan van Rozenburg naar Maassluis. Er zijn prachtige beelden van dit staaltje techniek, samenwerken en omgevingsmanagement.

Omdat de waterleiding in zijn geheel het boorgat werd ingetrokken, was veel uitlegruimte nodig. De dichtbevolkte omgeving van Rozenburg en Maassluis met wegen, dijken, een waterkering en een spoorlijn vroeg om zorgvuldig handelen. Het project is een samenwerking van opdrachtgever Evides Waterbedrijf, ingenieursbureau Rotterdam Engineering en aannemersbedrijf Van Vulpen.

Tien hijskranen

Zij bundelden de krachten in een bouwteam waarin iedereen vanaf het begin meedenkt over ontwerp, planning, uitvoering en omgevingsmanagement. Hierdoor is optimaal gebruik gemaakt van de expertise en bleef de overlast voor de omgeving beperkt. Zelfs met de inzet van tien hijskranen.

Aanleg drinkwatertransportleiding Evides onder waterweg Het Scheur from Evides Waterbedrijf on Vimeo.