Minister Stientje van Veldhoven, 37 plastic toepassende bedrijven, 17 plastic producerende bedrijven en 20 andere partijen ondertekenden het Plastic Pact NL. Het Plastic Pact focust op het sluiten van de kringloop van eenmalige plastic producten en verpakkingen.
Het Plastic Pact NL is één van de prioriteiten van Van Veldhoven in het kader van het Grondstoffenakkoord en het Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie. Hoewel plastic een sterk, licht, flexibel en makkelijk toepasbaar materiaal is, brengt de grootschalige toepassing van het plastic ook nadelen met zich mee. Het gebruik van primaire fossiele grondstoffen oefent druk uit op het milieu, door gebrek aan recycling gaan waardevolle grondstoffen verloren en de verspreiding van plastic zwerfvuil en microplastics resulteert in groeiende vervuiling van onze ecosystemen.
Een breed scala van 75 partijen ondertekent het Plastic Pact NL, dat zich focust op het sluiten van de kringloop van eenmalige plastic producten en verpakkingen (‘fast moving consumer goods’). Mogelijk dat in een later stadium ook vergelijkbare afspraken gemaakt kunnen worden met andere sectoren die veel plastic toepassen, zoals de bouw en de automotive.
Recyclen
In het Plastic Pact NL zijn tussen deze bedrijven onderling en met de minister afspraken gemaakt om de milieudruk van plastics te verminderen en de circulariteit te bevorderen. Partijen beogen met het Plastic Pact NL versneld maatregelen te nemen om de plastic kringloop te sluiten. in 2025 zullen alle eenmalig te gebruiken plastic producten en verpakkingen in ieder geval honderd procent recycleerbaar zijn. Bovendien zullen de plastic toepassende bedrijven niet meer dan nodig gebruik maken van plastic materialen door minder gebruik, door hergebruik, en/of door alternatieve duurzamere materialen, resulterend in twintig procent minder volume plastic (in kg) relatief ten opzichte van het totale volume op de markt gebrachte producten ten opzichte van het gebruik in het basisjaar (2017). Hierdoor zal in ieder geval het totale volume eenmalige plastic producten en verpakkingen van het geheel aan Plastic Toepassende bedrijven dalen.
Biobased
De Plastic Producerende Bedrijven zullen voor voldoende sorteer- en recyclingcapaciteit zorgen zodanig dat minimaal zeventig procent van het gewicht van alle eenmalige plastic producten en verpakkingen die in Nederland in de afvalfase belanden, hoogwaardig gerecycled worden.
Alle eenmalig te gebruiken plasticproducten en verpakkingen die Plastic Toepassende Bedrijven op de markt brengen zullen in 2025 een zo hoog mogelijk percentage gerecyclede plastics (in kg) bevatten, met een gemiddelde per bedrijf van minimaal 35 procent. Daarnaast zullen zoveel mogelijk duurzaam geproduceerde biobased plastics worden gebruikt om het gebruik van primair fossiele plastics te verminderen.
Om de zogenaamde plastic soep tegen te gaan, verbiedt het Europarlement het gebruik van single used plastics. Zwerfvuil bestaat momenteel voor de helft uit plastic bestek, drinkflessen, sigarettenpeuken of wattenstaafjes. De raad zal zich nu eerst over de voorstellen moeten buigen, voordat het Europarlement onderhandelingen met de lidstaten kan beginnen.
De gevolgen van de hedendaagse wegwerpcultuur van plastics zijn overal in de zeeën en oceanen te vinden. Plastic afval vervuilt de oceanen steeds meer en volgens een schatting zouden de oceanen tegen 2050 meer plastic dan vis kunnen bevatten.
Nieuwe EU-regels, die op 24 oktober door de leden in de plenaire vergadering werden goedgekeurd, richten zich op de tien plastic producten voor eenmalig gebruik die het meest worden aangetroffen aan de Europese kusten en op verloren vistuig. Samen zijn deze twee groepen goed voor zeventig procent van het zwerfvuil op zee.
Circulaire aanpak
Plastic maakt niet alleen een vuilnisbelt van de kusten maar doet ook zeedieren pijn die verstrikt raken in grotere stukken en kleinere stukjes voor voedsel verwarren. Het inslikken van plastic deeltjes kan de vertering van voeding verhinderen. Mensen krijgen plastic binnen via de voedselketen. De gevolgen voor de volksgezondheid zijn onbekend.
Zwerfvuil brengt economische verliezen met zich mee voor sectoren en gemeenschappen die afhankelijk zijn van de zee maar ook voor fabrikanten: slechts zo’n vijf procent van de waarde van plastic verpakkingen blijft in de economie, de rest wordt letterlijk gedumpt, wat de noodzaak van een circulaire aanpak aantoont.
Wat moet worden gedaan?
De doeltreffendste manier om het probleem aan te pakken is door te voorkomen dat er meer plastic in de oceaan komt. Plastics voor éénmalig gebruik vormen de grootste groep afval aan de kusten. Producten zoals plastic bestek, drinkflessen, sigarettenpeuken of wattenstaafjes zijn goed voor bijna de helft van alle zwerfvuil.
Voorgestelde maatregelen
Er wordt een totaalverbod voorgesteld voor plastic voorwerpen voor eenmalig gebruik waarvoor al alternatieven van andere materialen beschikbaar zijn: wattenstaafjes, bestek, borden, rietjes, roerstaafjes en ballonsticks. De leden voegden aan deze lijst onder invloed van zuurstof afbreekbare producten en fastfood doosjes gemaakt van polystyreen.
Voor de rest wordt nog een reeks andere maatregelen voorgesteld:
o Doelstellingen voor een verlaging van het gebruik met 25 procent tegen 2025 van voedselverpakkingen en van vijftig procent tegen 2025 van sigarettenfilters die plastic bevatten;
o Verplichtingen voor producenten van artikelen zoals snoepwikkels, sigarettenfilters, vochtige doekjes enzovoorts om de kosten van afvalbeheer en opruiming te dekken;
o Inzamelingsdoelstelling van negentig procent tegen 2025 voor drankflessen (bijvoorbeeld via systemen voor statiegeldteruggave)
o Etiketteringsvereisten voor maandverband, vochtige doekjes en ballonnen om gebruikers te wijzen op de juiste manier het weg te gooien;
o Bewustmaking.
Voor vistuig, dat goed is voor 27 procent van het zwerfvuil, moet het systeem voor afvalbijdrage worden aangevuld met andere manieren om vissers financieel te stimuleren hun afgedankte vistuig naar de kust terug te brengen. De lidstaten moeten ook jaarlijks minimaal vijftig procent van het verloren vistuig verzamelen en vijftien procent daarvan tegen 2025 recycleren.
De Raad zal nu over zijn standpunt moeten stemmen voordat het Parlement onderhandelingen met de lidstaten kan beginnen.
Ocean Clean up, het project van de Nederlander Boyan Slat, heeft bijna 20 miljoen euro opgehaald. Met het geld kan Slat experimenteren met zijn innovatieve techniek om plastic uit oceanen op te ruimen.
Donaties komen onder andere van het filantropenechtpaar Marc en Lynne Benioff, chemieconcern DSM,de Julius Baer Foundation en Silicon Valley-ondernemer Peter Thiel.
Ocean Cleanup wil met drijvende buizen van honderd kilometer lang plastic uit de oceanen opvangen. Door de oceaanstromen komt het plastic tussen de buizen terecht. De opruimtijd is volgens Ocean Cleanup hiermee jaren in plaats van millennia.
Slat: ‘Onze missie is om de wereldse oceanen van plastic te ontdoen en deze steun is een belangrijke stap voorwaarts om dit doel te bereiken. Dankzij de royale steun van deze financiers, is de dag dat we die eerste partij plastic naar de kust terug zullen halen, nu in zicht.’ Waarschijnlijk zullen de eerste grootschalige pilots eind dit jaar van start gaan.