Eerder dit jaar vertelden Sebastiaan Guzik en Nickel van de Mortel van Sitech in een artikel aan Industrielinqs dat het best wel wat voeten in de aarde had om met draadloze sensoren assets te monitoren. Wat kan er nu al met draadloze sensoren, wat zijn de ontwikkelingen en moeilijkheden?
Kiwa breidt haar testfaciliteiten en kantoor in Apeldoorn uit. Zo krijgt het laboratorium allerlei extra testfaciliteiten op het gebied van waterstoftechnologie en het Internet of Things (IoT). Ook biedt de locatie ruimte aan het grootste warmtepomplaboratorium van Europa. Dit lab zet Kiwa volledig geautomatiseerd in voor het testen van verschillende soorten warmtepompen.
Kiwa investeert sinds 2020 tientallen miljoenen euro’s in deze en andere testfaciliteiten in Apeldoorn. De oplevering van het gerenoveerde gebouw en alle nieuwe voorzieningen staat gepland voor de zomer van 2021. Kiwa verstevigt daarmee haar positie als expert op allerhande vitale infrastructuren, zoals de energievoorziening en verschillende internettoepassingen.
Waterstoftechnologie
Kiwa is er van overtuigd dat waterstoftechnologie een belangrijke bijdrage gaat leveren aan de energietransitie. Recent drongen energiebedrijven bij de overheid aan om waterstoftoepassing in bestaande situaties mogelijk te maken. Kiwa wil met haar investeringen in waterstoflaboratoria bijdragen aan het veilig toepassen van waterstof in het kader van de noodzakelijke energietransitie. Het bedrijf leverde een gelijksoortige bijdrage in de overschakeling van stadsgas naar aardgas in de jaren zestig.
Energietransitie
Kiwa verbreedt óók in haar rol als kennispartner en opleider op het gebied van waterstof in het kader van de energietransitie. Op het gebied van waterstoftechnologie bouwt het bedrijf een nieuwe teststraat voor waterstofleidingen en -componenten. Ook bouwt men trainingsruimtes en laboratoria voor het testen en keuren van producten die geschikt zijn voor waterstof.
Kiwa biedt organisaties verder de mogelijkheid om de toegevoegde waarde van waterstoftoepassingen te ontdekken. Onder meer met behulp van de zogenoemde waterstoftafel. Hiermee kunnen zij samen met Kiwa-experts experimenten uitvoeren om de verschillen en overeenkomsten tussen aardgas en waterstof te ervaren.
Ook leidt Kiwa in samenwerking met de energiesector, monteurs op voor het ombouwen van aardgasgestookte toestellen naar waterstof. Een veilige toepassing is de uitkomst van al deze activiteiten van Kiwa.
Jan Pieter Bijkerk, Vice President van Kiwa ‘Het warmtepomplaboratorium is gebaseerd op de allerlaatste technologie, zodat wij ook warmtepompen met brandbare koelmiddelen, zoals propaan, kunnen testen. In 2021 willen wij deze faciliteiten verder uitbreiden, zodat ook elektrische veiligheidstesten voor warmtepompen kunnen worden uitgevoerd. Daarmee testen en certificeren we op één locatie niet alleen de prestatie, maar ook de veiligheid op basis van internationale standaarden.’
Fire Laboratorium
Kiwa realiseert op de locatie in Apeldoorn tevens een Fire Laboratorium. In de bijbehorende rooktunnel, brandkamer en andere testopstellingen testen de experts detectoren en brandalarmen op basis van Europese normen. Dankzij de hoogwaardige inrichting van dit laboratorium kan Kiwa producten van organisaties sneller certificeren en doorlooptijden aanzienlijk verkorten. Ook wil zij op de locatie in Apeldoorn lektesten met brandbare koelmiddelen uitvoeren.
Ten slotte verhuizen ook de onderzoek- en testfaciliteiten voor de mobiliteitsinfrastructuur naar het nieuwe laboratorium in Apeldoorn. Door het samenbrengen van de verschillende labs creëert Kiwa een laboratorium gericht op de wegenbouw, met als doel de verbetering van onder andere wegen, vliegvelden, bedrijfsterreinen en dijkbekledingen.
Het team van Deltavisie is trots op een voorprogramma met slimme innovaties en disruptieve oplossingen die nu al worden ingezet. Met dynamische asset management visualisatie, virtual reality trainingen en drone inspecties in besloten ruimtes verhogen CEA Systems, Sitech en Terra Inspectioneering de veiligheid, efficiency en prestaties van kostbare assets. In drie interactieve Talkshows geven de partners inzicht in hun innovatieve oplossingen.
Donderdag 17 juni staat Deltavisie 2021 in het teken van Smart. In het voorprogramma, van 11.30 tot 12.40 toont een drietal partners welke slimme technieken zij inzetten voor training, inspecties en asset management. Schrijf u dus snel in, kijk online mee met de live talkshows en stel uw vragen via de live chat.
Programma
11.30 – 11.50 Slimme datavisualisatie – CEA Systems
Tijdens Deltavisie spreekt Thomas Koop van CEA Systems over de dynamische visualisatie van assets in complexe omgevingen.
Het succes van complexe organisaties binnen de procesindustrie is steeds meer afhankelijk van accurate asset data. Wanneer bedrijven de asset data echter niet goed structureren en beheren, verliezen ze veel tijd en geld. CEA Systems vond een manier om een slimme visualisatie van asset data te maken. En ze gebruikt die gegevens om waardevolle asset data informatie effectief en efficiënt op te slaan, te beheren en te delen. De slimme software integreert verschillende gegevensbronnen, met gerelateerde asset data, in één gemeenschappelijke locatie. Daardoor kunnen veranderingen niet onopgemerkt blijven. Zo krijgt de gehele organisatie continu toegang tot one source of thruth, waar documentatie en certificaten van assets, inclusief slimme 2D- en 3D-modellen, altijd toegankelijk zijn.
11.55 – 12.15 Virtueel trainen – Sitech en Goal043
Sebastiaan de Reede van Sitech en Jeroen Trienes van Goal043 spreken over de mogelijkheden die VR-trainingen bieden voor de industrie.
Wie werkzaamheden op een chemische site moet uitvoeren, krijgt vaak ter plekke veiligheidsinstructies of moet een proef van bekwaamheid doorlopen. Dat is behoorlijk tijdrovend, terwijl tijd bij een turn around juist schaars is. Sitech services ontwikkelde met serious games ontwikkelaar Goal043 het smart learning management platform ENTER voor effectief trainen en onboarden. Met ENTER krijgen medewerkers van tevoren instructies over veiligheid en regels, wat niet alleen de veiligheidscultuur verstevigt, maar ook kostbare tijd bespaart bij bijvoorbeeld een turn around. Voor het opleiden van eigen personeel voegde Sitech Virtual Reality builder toe. Daarmee kunnen gebruikers zelfstandig een virtuele training maken aan de hand van 3D-scans van de eigen fabriek. Hiervoor is geen softwareontwikkelaar nodig. Fabrieken kunnen zo de opleidingstijd verkorten door situaties te oefenen die niet vaak voorkomen.
12.20 – 12.40 Drone inspecties – Terra Inspectioneering
Marien van den Hoek en Pieter Raes spreken over de inzet van drones bij inspecties in besloten ruimtes.
Waar bedrijven vroeger stellingen moesten bouwen voor visuele inspecties op hoogte, kunnen drones dit werk veel sneller uitvoeren. Terra Inspectioneering legt de lat echter nog een stuk hoger door ook in besloten ruimtes ook metingen uit te voeren. Het kostte jaren van ontwikkeling, maar inmiddels is het gelukt om drones in te zetten voor het meten van wanddiktes en volledig visualiseren van degradaties met 3D-technologie. En dat op plekken waar normaal gesproken geen mensen in mogen of alleen met zeer zware veiligheidsmaatregelen. Daarmee maakt Terra Inspectioneering inspecties en metingen veiliger, korter en dus ook goedkoper.
Schrijf u snel in voor zowel het hoofdprogramma als het voorprogramma van Deltavisie 2021.
De laatste tijd staat de term Digital Twin volop in de belangstelling. Maar wat is dat, een digitale tweeling? Hebben wij persoonlijk ook al een digitale evenknie? En wat kan de industrie ermee? Waar staan we nu?
Tijdens de digitale talkshow Industrielinqs BREAK OUTS op 23 juni nemen Wim Raaijen en Jan Peter Kruiger met experts en vertegenwoordigers van de industrie digital twins onder de loep. Hun tafelgasten zijn inmiddels bekend:
prof. Heinrich Wörtche (TU Eindhoven/Hanze Hogeschool)
Christian Spruijt (expert Huntsman Polyurethanes Rotterdam)
Rob Gulickers (CTO Sitech)
Jacqueline de Waal (expert Emerson)
We beginnen om 9 uur en het duurt tot ongeveer half 11. U kunt zich hier inschrijven.
Industrielinqs LIVE is een digitale talkshow over actuele ontwikkelingen in de industrie.
Industrielinqs pers en platform levert als kennispartner voor de industrie een bijdrage aan een duurzame industrie. Dat doen we het hele jaar door met journalistieke producties en bijeenkomsten voor onze magazines, websites, congressen, film en social media. Eén keer per jaar maken we de Industrielinqs Catalogus. Dit naslagwerk biedt al jaren een compleet overzicht van honderden leveranciers, opleiders, kennispartners en dienstverleners. Ook voor 2019 is dit complete naslagwerk uw gids voor de industriële delta.
In deze Industrielinqs Catalogus en met name in het reader-gedeelte, besteden we uitgebreid aandacht de belangrijkste thema’s in de industrie. De procesindustrie is weer alive and kicking. Maar wel anders. Zoals mensen die een persoonlijke crisis hebben meegemaakt, vaak anders in het leven staan. Bewuster.
Dat kun je ook over de industrie zeggen. Bij investeringsprojecten tellen energie-efficiëntie, verduurzaming en veiligheid zwaarder mee dan ooit. Trends die we in deze catalogus ook uitgebreid behandelen. Daarbij anticiperen veel bedrijven op toekomstige regelgeving. Maar dat niet alleen. Het lijkt erop dat veel mensen uit de industrie ook bewuster uit de crisis zijn gekomen.
Een belangrijke functie van deze catalogus is om uw gids te zijn voor de industriële delta. Daarvoor staat in deze editie van de catalogus de matrix van leveranciers, opleiders, diensten en industrieën. U kunt overzichtelijk zoeken op zowel de dienstverlening als de sector waarin u actief bent. Honderden bedrijven presenteren zich in dit overzicht. Het overzicht van relevante brancheorganisaties maakt deze uitgave als actueel naslagwerk compleet.
Ook uw bedrijf in de online en print catalogus? Kies voor een korte of uitgebreide plaatsing
Wilt u een papieren catalogus? Bestel deze hier
Het industrial internet of things is een wortel. Een sappige, oranje wortel die ons aan een vishengeltje wordt voorgehouden, zodat we er vanaf nu constant achteraan lopen. Dat is althans hoe Hans Sintemaartensdijk van Tata Steel kijkt naar IIoT. ‘Klinkt dat wat negatief? Zo bedoel ik dat niet. De wortel fungeert als vliegwiel om vanaf nu in beweging te blijven.’ Want volgens hem is het zeer de moeite waard om die wortel na te jagen.
Hans Sintemaartensdijk, manager innovation asset management bij Tata Steel, weet het zeker: het industrial internet of things (IIoT) is iets waar je niet aan kunt ontkomen. ‘Het is de vooruitgang. Voorheen kon je nog afwachten wat de concurrent ging doen, maar dat kun je je nu niet meer veroorloven. Het moet sneller, slimmer, betrouwbaarder en om dat te bereiken moet je als onderneming je pijlen richten op IIoT.’
Doelgericht
Die gerichtheid is volgens Sintemaartensdijk wel een voorwaarde om daadwerkelijk resultaten te bereiken. ‘Het toepassen van IIoT moet een speerpunt van het management zijn en zou eigenlijk voor alle medewerkers een way of life moeten worden. Niet innoveren om het innoveren, maar omdat je van tevoren weet wat je eruit wilt halen.’
Eigenlijk zit die doelstelling al heel duidelijk in de definitie van het begrip. Het internet of things is de ontwikkeling waarbij apparaten via het internet gegevens kunnen uitwisselen. Alles is met alles verbonden. Met de aanvulling ‘industrial’ wordt het gebruik van internet of things-technologieën bedoeld om productieprocessen en industriële processen te verbeteren. ‘Maar dan moet je het wel gericht inzetten’, vult Sintemaartensdijk aan. ‘Kijk uit dat het je niet overkomt. Dat er bijvoorbeeld sensoren worden geplaatst zonder dat mensen weten hoe ze de verkregen data moeten vertalen. Als predictive maintenance je doel is, probeer dan ook maximaal gebruik te maken van de technologie om dit te bereiken.’
Beren op de weg
Sintemaartensdijk ziet hoe bedrijven wat aarzelend omgaan met de implementatie van IIoT. ‘Er is bijvoorbeeld nog onvoldoende kennis in huis om de vertaalslag te kunnen maken. Of er worden hier en daar sensoren geplaatst, maar daarna staat het project weer stil en wordt de continuïteit niet gewaarborgd. Of er worden mooie dingen bedacht door één of twee personen die dit doen vanuit passie, maar vervolgens wordt er door het management niet op gestuurd.’
Voor Tata Steel, waar Sintemaartensdijk innovatieve oplossingen introduceert om te komen tot geavanceerde analyses en voorspellend onderhoud, is het ook best een ingewikkelde reis geweest. Tata Steel viert dit jaar het honderdjarig bestaan en op het terrein staan assets die al heel wat jaren mee gaan. ‘Oude assets moderniseren, is zeker mogelijk, maar er zijn wel wat beperkingen. De machinerie heeft soms nog oudere sensoren met een lage sampletijd. Dat levert dan soms onvoldoende data op. Maar als je je hiervan bewust bent, dan kun je dit meenemen in je vertaalslag.’
Een andere spreekwoordelijke beer op de weg was het feit dat Tata Steel beschikt over veel unieke installaties. ‘Wat daar werkt, hoeft in die andere fabriek niet te werken. Methoden klakkeloos kopiëren kon dus niet.’ Toch worden nu goede stappen gemaakt. ‘We zijn ernaartoe aan het groeien. Het wordt omarmd door de directie. Zij zijn nu echt bezig om de organisatie erop in te richten.’
Besparen
Toen Sintemaartensdijk 32 jaar geleden begon bij de voorloper van Tata Steel, Hoogovens/Corus, had het bedrijf ongeveer zestienduizend medewerkers in dienst. ‘Nu zijn dat er ongeveer negenduizend, maar we zijn meer gaan draaien. Door automatisering zijn banen gaan verschuiven. De onderhoudsspecialist van vroeger hoeft niet meer persoonlijk waar te nemen. Hij kan vertrouwen op de data die wordt verzameld.’
IIoT helpt ook om stilstand te voorkomen en om op exact het juiste moment onderhoud uit te voeren en onderdelen te vervangen. ‘We kunnen bijvoorbeeld slijtageprocessen van roterend materiaal in kaart brengen. We hebben hierdoor ontdekt dat we het vervangen van onderdelen soms wel een paar weken konden uitstellen. Dat levert veel geld op.’
tekst gaat verder onder de afbeelding
(c) Tata Steel
Verder heeft Tata Steel vooral ingezet op het monitoren van de bedrijfskritische assets. ‘We hebben de ‘critical A’ assets benoemd. Als deze assets stuk gaan, dan betekent dit ongeplande stilstand. Dat is een serieuze kostenpost. Door ze goed te monitoren, krijgen we inzicht in het slijtageproces en kunnen we dit voorkomen.’
Het gericht verzamelen van data draagt bij aan het zichtbaar maken van de toegevoegde waarde van onderhoud. ‘Dan is onderhoud opeens niet meer het ondergeschoven kindje en een kostenpost, maar dan hebben we het over value driven maintenance. Als je dit goed over kunt brengen bij de directie, zullen zij zeker bereid zijn om te investeren in IIoT.’
Wortel
Nog even terug naar de metafoor van de wortel aan een vishengel. ‘Ik hoop dat ik duidelijk heb gemaakt dat deze metafoor echt niet negatief bedoeld is. Ik heb zelf enorm veel passie voor dit onderwerp en blijf er graag achteraan jagen.’ Of Sintemaartensdijk de wortel ooit te pakken gaat krijgen is de vraag. ‘Ik denk het niet. Ontwikkelingen gaan zo snel dat je gewoon moet blijven lopen. Daarom klopt die metafoor ook. Blijf focussen op dat doel, die sappige wortel, en zie het als een vliegwiel om continu in beweging te blijven.’
IIoT is volgens Sintemaartensdijk dus zeker geen hype. ‘Je moet mee. Dit is de toekomst.’ Voor onderhoud is dit absoluut de holy grail. ‘Je krijgt eerder inzicht over wanneer een installatie kapot gaat. De absolute heilige graal is dat je nauwgezet kunt voorspellen dat iets over één week gaat falen. En als je dat per se niet wilt, kun je bijsturen en bijvoorbeeld je snelheid verlagen. Dat zijn de mogelijkheden als je alles met alles verbindt en je de data op de juiste manier analyseert. Prachtig toch?’
Meer weten? Kom 22 november naar ons Masters of Industry college
Dat Industrie 4.0 een positieve bijdrage kan leveren aan het optimaliseren van processen, begrijpen we. Maar hoe maken we optimaal gebruik van het Industrial Internet of Things (IIoT)? U bent van harte welkom bij de Masters of Industry op donderdag 22 november bij Endress+Hauser in Naarden. Met presentaties van Jaap Westeneng (Endress+Hauser), Hans Sintemaartensdijk (Tata Steel IJmuiden) en een kijkje in de Endress+Hauser Experience Room en de kalibratie-installatie. Aanmelden kan via www.mastersofindustry.nl
Advertorial
Het is Endress + Hauser gelukt een thermometer te ontwikkelen die zichzelf kan kalibreren. Anders dan de standaard thermometers, hoeft de sensor nooit uit het proces worden gehaald voor kalibratie, wat niet alleen tijd en geld scheelt, maar ook de product- en productieveiligheid ten goede komt. De eerste sensor die van deze technologie gebruik maakt is de sanitaire thermometer iTHERM TrustSens.
In de voedingsmiddelen- en Life Sciences industrie is kalibratie van instrumenten voor temperatuurmeting een standaard vereiste. De regelgeving die hiervoor in het leven is geroepen, moet de product- en productieveiligheid van levensmiddelen garanderen. De procestemperatuur is in de industrie een van de meest gemeten veiligheids- en kwaliteitsparameters. Temperatuursensoren bewaken en regelen niet alleen de juiste werking van installaties, maar ook voor bepaalde producten en halffabricaten is temperatuur een belangrijke factor. Een aantal biochemische en biologische processen is zeer gevoelig voor temperatuurschommelingen. Maar ook redelijk standaard processen zoals pasteurisatie en sterilisatie, moeten in ieder geval een bepaald temperatuurniveau bereiken om bacteriën veilig te doden zonder de smaak te bederven.
Traceerbaarheid
Kalibratie van meetinstrumenten geschiedt via vergelijking met een nauwkeurigere referentie die herleidbaar is naar erkende internationale standaarden. De Nederlandse voedingsmiddelen- en farmaceutische industrie gebruikt rond de vijftigduizend weerstand-temperatuur opnemers die allemaal minimaal één keer per jaar worden gekalibreerd. Dit is ook echt nodig omdat opnemers zoals Pt 100 weerstandmeter in de tijd verlopen. Dit verloop is alleen te zien via kalibraties. Voor het goed kunnen uitvoeren van een kalibratie moeten de temperatuuropnemers uit de productie-installatie worden gehaald en na kalibratie weer terug worden gemonteerd. Dit is een tijdrovend en kostbaar proces en omvat het stilleggen van de productie-installatie met de daarbij behorende risico’s op beschadiging en procesvervuiling. Gezien het enorme aantal te kalibreren temperatuuropnemers in de industrie, betekent dit alleen al in ons land een downtime van tienduizenden uren. Hoe dat zich financieel vertaalt, is nauwelijks te berekenen, maar loopt in ieder geval in de miljoenen euro’s.
Volautomatische kalibratie
De iTherm TrustSens van Endress+Hauser is de eerste temperatuuropnemer die volledig automatisch en zelfstandig kalibreert, zonder dat hiervoor het proces hoeft te worden onderbroken. Het hart van de TrustSens bestaat uit een primaire Pt100- temperatuursensor en een zeer nauwkeurige geïntegreerde referentie die gebaseerd is op het Curie punt-principe. De frequente automatische inline kalibraties zorgen voor snellere detectie van temperatuurdrift van de sensor en bewaken de juiste werking van meetpunten. Inline kalibraties verminderen het risico op contaminatie, productderving en non-conformiteit. Ook voorkomen ze product afkeur en het stil leggen van installaties voor het uitvoeren van kalibraties. Daarmee verlaagt de down time en verhoogt het rendement. Het spreekt voor zich dat overschakelen op inline kalibraties ook een besparing op kalibratiekosten betekent.
Curie principe
Cruciaal bij een kalibratie is dat de gemeten waarde kan worden vergeleken met een herleidbare standaard. In het geval van een temperatuurmeter is een referentie nodig met een exacte temperatuur. De Franse natuurkundige Pierre Curie ontdekte het zogenaamde ‘Curiepunt’: het gegeven dat de ferromagnetische eigenschappen van een materiaal abrupt veranderen bij een zeer specifieke temperatuur. Met behulp van elektrische detectie kan deze abrupte verandering uiterst nauwkeurig worden bepaald. Het hart van de TrustSens vormt een sensoreenheid met primaire Pt100- temperatuursensor die is gekoppeld aan een keramisch referentie-element. Het Curie-temperatuurpunt van de referentie (exact 118,0 °C) wordt met uiterste nauwkeurigheid bepaald door het DACHE geaccrediteerde kalibratielaboratorium van Endress+Hauser en is hierdoor herleidbaar tot de International Temperature Standard ITS-90. Het keramische element kent geen drift en vereist geen herkalibratie.
Automatisch getriggerde zelfkalibratie
De automatische zelfkalibratie wordt geactiveerd en uitgevoerd wanneer de procestemperatuur onder de Curie-temperatuur (118 ºC) van de geïntegreerde referentie komt. Dit soort temperatuurwaardes doet zich onder andere voor bij stoomsterilisatie (SIP). Zodra de Curie-temperatuur is bereikt, genereert het referentie-element een elektrisch signaal, waarna de Pt100-sensor een meting uitvoert. De geïntegreerde transmitter-elektronica van de temperatuuropnemer analyseert de temperatuurdeviatie (ΔT) en voert effectief een kalibratie uit van de Pt100. De hierbij gegenereerde kalibratiegegevens worden digitaal opgeslagen in het geïntegreerde geheugen van de TrustSens. Hierin kunnen de gegevens van 350 kalibraties worden vastgelegd. Als de gemeten deviatie buiten de opgegeven grenzen ligt, genereert de TrustSens een alarm en/of een foutmelding, alsmede een LED-signaal op de TrustSens zelf.
Audit-conforme kalibratiecertificaten
Door de geïntegreerde ‘smart electronics’ wordt het verloop van alle kalibraties in het geheugen van de TrustSensor opgeslagen. Via asset management software (W@M) kunnen de resultaten worden uitgelezen om op basis daarvan audit-conforme kalibratiecertificaten te generen. Ook wordt hiermee toegang verkregen tot historische gegevens die gebruikt kunnen worden voor predictive maintenance en levensduurvoorspellingen. Deze nieuwe methodiek van procesverificatie en documentatie voldoet ook aan de FDA en GMP voorschriften.
Endress+Hauser ontving de hoogst haalbare erkenning voor kalibratie van de Raad voor Accreditatie (RvA). Het eigen laboratorium voor herkalibraties van flowmeters en druktransmitters in Nederland (Naarden) is geaccrediteerd volgens ISO17025. Dit is de hoogste kalibratiestandaard die de zekerheid geeft dat Endress+Hauser technisch bevoegd is om kalibraties uit te voeren.
Kalibratie is in veel gevallen een terugkomend fenomeen. Hoewel de lange termijn stabiliteit van instrumenten tegenwoordig zeer goed is, geeft kalibratie zekerheid. Hiermee kunnen bedrijven de kwaliteit van hun productie garanderen voor hun klanten en mogelijk voor controlerende instanties.
Veelzijdig in keuze
Endress+Hauser kalibreert verschillende meetprincipes, zoals flow, druk, temperatuur, pH, geleidbaarheid en dichtheid. Additioneel voert de meet- en regelspecialist ook kalibraties uit van instrumenten afkomstig van andere leveranciers. Ook kan Endress+Hauser kalibraties op locatie uitvoeren, waardoor procesonderbrekingen minimaal zijn.
ISO17025 gaat verder dan alleen kwaliteitsborging en is onder andere ook afgestemd op het personeel dat de kalibraties uitvoert, op de kalibratieruimte, op de kalibratiemethodes en de juiste toepassing van meetonzekerheden.
De scope van deze accreditatie is op de website van de RvA terug te vinden.
