WarmtelinQ onderzocht de haalbaarheid van een regionaal systeem dat warmte van de bedrijven in het Rotterdamse havengebied transporteert naar Rotterdam en Den Haag. Gasunie publiceerde onlangs het integrale ontwerp voor een dergelijk systeem. En nu blijkt uit de zojuist gepubliceerde Voorjaarsnota dat het project nog eens tien miljoen euro subsidie krijgt. Én een lening van 37,5 miljoen euro voor een aftakking naar de regio Leiden.  

Gasunie onderzocht op verzoek van het ministerie van EZK hoe een duurzaam warmtesysteem in de provincie Zuid-Holland eruit zou kunnen zien. Dit leidde tot een integraal ontwerp voor het warmtetransportnet Zuid-Holland. Het onderzoek Integraal Ontwerp warmtetransport Zuid-Holland weegt de mogelijkheden af voor een regionaal warmtesysteem. Regionaal warmtetransport kan, door warmtevraag en -aanbod te koppelen, een oplossing vormen voor de urgente vraag naar duurzame warmte en vermindering van CO2-uitstoot.

Transitieplannen

Aan het integraal ontwerp ging uitgebreid onderzoek vooraf naar de balans tussen verwacht gebruik, technische mogelijkheden en beschikbaarheid van restwarmte in de Rotterdamse Haven. Uit het onderzoek blijkt dat WarmtelinQ vanuit maatschappelijk oogpunt bezien een optimaal warmtesysteem is, dat bovendien groeimogelijkheden biedt.

Het Integraal Ontwerp is gebruikt als onderbouwing voor de Regionale Structuurvisies Warmte van de RES Rotterdam-Den Haag en heeft de potentie om ook andere RES-regio’s van input te voorzien. Het Integraal Ontwerp kan daarnaast als basis dienen voor de gemeentelijke Transitievisies Warmte.

De Rijksoverheid lijkt de plannen volop te steunen maakte een extra bedrag van tien miljoen euro vrij. Dit is in aanvulling op de 75 miljoen euro die is opgevraagd vanaf de aanvullende post. Daarnaast wordt een lening van 37,5 miljoen euro afgegeven voor de aftakking naar de regio Leiden (WarmteLinQ+)

Stepping Stones

Het ontwerp van WarmtelinQ gaat uit van een aantal ‘stepping stones’ die samen een transportnetwerk voor warmte vormen: WarmtelinQ als hoofdtransportleiding van de Rotterdamse haven naar Leiden en aftakkingen vanuit het tracé Vlaardingen-Den Haag naar de tuinbouwgebieden Westland en Oostland. Tegen de tijd dat het systeem wordt overvraagd zou een leiding vanuit Europoort meer warmtebronnen in de Rotterdamse haven kunnen aansluiten.

Ook de al bestaande warmteleidingen, onder andere in de Rotterdamse regio, zijn meegenomen in het integraal ontwerp. Al met al zou hiermee ongeveer een kwart van de warmtevraag in de bebouwde omgeving van Zuid-Holland kunnen worden ingevuld, vanuit verschillende bronnen.

Eind 2017 start gemeente De Bilt met de bouw van het nieuwe zwembad Brandenburg. Het zwembad zal grotendeels verwarmd worden via een riothermie-installatie, die warmte uit afvalwater in een nabijgelegen vrijvervalriool gaat terugwinnen. De realisatie van zowel het zwembad als de riothermie-installatie is naar verwachting eind 2018 afgerond.

Gemeente De Bilt heeft als doelstelling om in 2030 energieneutraal te zijn. Om deze doelstelling te behalen moet het nieuwe zwembad op duurzame wijze voorzien worden van warmte. Uit onderzoek van Tauw blijkt dat het vrijvervalriool in de naastgelegen Oude Brandenburgerweg zeer geschikt is als warmtebron voor het zwembad. De komende maanden begeleidt Tauw de realisatie van de riothermie-installatie.

Riothermie

Ondanks dat gebouwen steeds beter worden geïsoleerd, raken ze nog steeds veel warmte kwijt via het riool. Door riothermie slim toe te passen heeft Tauw een manier gevonden om een deel van de warmte die wordt ‘weggespoeld’ terug te winnen uit het afvalwater. Deze energie kan gebruikt worden voor het verwarmen of koelen van gebouwen of installaties, die in de nabijheid van riolering staan.

Vernufteling

Riothermie is vaker toegepast voor het verwarmen van zwembaden. De toepassing van riothermie bij zwembad De Veldkamp in Wezep is genomineerd voor de Vernufteling, de jaarlijkse prijs voor innovatieve projecten van ingenieursbureaus.

Evides Industriewater en Huntsman hebben een warmtekoppeling gerealiseerd. Deze warmtekoppeling geeft een substantiële besparing van fossiele brandstoffen in het petrochemisch cluster in de Botlek. De koppeling is een prachtig voorbeeld van ketensamenwerking op het gebied van energie efficiency en leidt tot een substantiële verduurzaming binnen de keten.

Warmte-uitwisseling tussen bedrijven is een effectieve manier om energieverbruik omlaag te brengen. “In plaats van de warmte uit te stoten naar de lucht, hergebruiken we de warmte”, licht Max van der Meer van Huntsman toe. Evides benut de overtollige warmte van Huntsman voor het opwarmen van gedemineraliseerd water (demiwater). Demiwater is vrij van mineralen, heeft een lage geleidbaarheid en wordt vooral gebruikt bij de productie van hogedrukstoom. Evides levert het warmere demiwater aan een groot aantal bedrijven in de Botlek. Met een substantiële besparing van de inzet van fossiele brandstoffen en jaarlijks een flinke CO₂-emissiereductie tot gevolg. Niet alleen bij Huntsman en Evides, maar des te meer bij de afnemers van het verwarmde demiwater. Jan Robert Huisman, directeur Evides Industriewater: “Verduurzaming en kostenbesparing gaan hier hand in hand. Niet alleen Huntsman en Evides, maar ook onze klanten profiteren hiervan.”

Duurzamere stad en haven

Dit project draagt bij aan het realiseren van de afspraken in het Energieakkoord en Rotterdam Duurzaam. Het levert een potentiele reductie op van 15.000 ton CO₂-uitstoot per jaar. “Dit project is een prachtig voorbeeld van publiek private samenwerking naar een duurzame haven”, licht Alice Krekt, Programmadirecteur Deltalinqs Energy Forum (DEF), toe. “Wij roepen bedrijven op om met Deltalinqs en de partners van het Energy Forum, meer projecten te realiseren.”

Warmte-uitwisseling: het proces

In de wintermaanden moet Evides het innamewater op haar demiwaterfabriek DWP Botlek opwarmen tot minimaal vijf graden Celsius om het zuiveringsproces optimaal te laten verlopen. In de zomer heeft Huntsman juist behoefte aan extra koelcapaciteit. Door het innamewater van Evides en het koelwater van Huntsman langs een warmtewisselaar te leiden, kunnen beide bedrijven hun water het hele jaar door op de juiste temperatuur houden. In de winter warmt Huntsman met zijn restwarmte het Brielse Meer Water richting de demiwaterfabriek op, zodat Evides geen extra stroomverwarming hoeft in te zetten. Door de hogere temperatuur besparen klanten op energie bij hun stoomproductie. In de zomerperiode zorgt het water voor extra koeling ten behoeve van Huntsman. Een mooie, duurzame oplossing waar zowel Huntsman als Evides profijt van hebben.