De site van Yara in het Zeeuwse Sluiskil staat in een watergevoelig gebied. Hoewel het bedrijf gebruik kan maken van water uit de Biesbosch en Sint Jansteen, heeft Yara Sluiskil meerdere redenen om zijn watergebruik te temperen. HESQ support engineer Ewoud van den Brande greep de kans dan ook aan om met dertien partners in de regio samen te werken om nieuwe zuiveringstechnieken los te laten op de verschillende interne proceswaterstromen van Yara. Van den Brande spreekt tijdens Watervisie 2018 (15 februari, Rotterdam) onder andere over zijn ervaringen met het hergebruik van afvalwater.
Het lukte Yara de afgelopen jaren steeds weer om zijn utilitiesgebruik terug te dringen. Het bedrijf gebruikt aardgas als grondstof en produceert stikstofhoudende producten waarvan kunstmest en industriële chemicaliën de twee marktsegmenten vormen. Sinds de overname van de fabriek van NSM in 1978 is de lozing van afvalwater spectaculair gedaald, terwijl de productievolumes aanzienlijk stegen.
Proceswater
Het aardgas kraakt men via stoomreforming, waarvoor ketelvoedingswater ofwel demiwater wordt ingezet. Het bedrijf gebruikt jaarlijks zo’n 3,5 miljoen kuub van dit gedemineraliseerde water. Het condensaat van de ketels wordt gepolished en deels opnieuw ingezet in het proces. Overigens is een flink deel van het door leverancier Evides Industriewater geproduceerde demiwater ook een grondstof voor de productie van Air1.
Om verschillende redenen probeert Yara zijn watergebruik terug te dringen. Ewoud van den Brande: ‘Ondanks dat er veel zout water voorhanden is, maakt de beperkte hoeveelheid zoet water Zeeland tot een waterstressgebied. Ons koelwater kunnen we uit het kanaal Gent Terneuzen halen, al hebben we dat fors afgebouwd door middel van luchtkoeling, maar voor zoetwater zijn we afhankelijk van lokale bronnen zoals Sint Jansteen en water van Petrusplaat in de Biesbosch.
We proberen dus zowel de kosten voor ons watergebruik laag te houden uit economisch oogpunt, maar ook strategisch gezien is het verstandig niet te afhankelijk te worden van zoetwater dat in de toekomst waarschijnlijk nog schaarser zal worden. Daar komt bij dat de milieuwet- en regelgeving steeds strenger wordt, waardoor het lozen van afvalwater ook kostbaarder wordt. Het afvalwater gaat uiteindelijk naar de waterzuivering Terneuzen, waar we per vervuilingseenheid worden afgerekend. Bovendien is waterschaarste een van de drie strategische pijlers van Yara International. Dat betekent niet alleen werken aan efficiënter watergebruik in de landbouw, maar ook in onze eigen productieprocessen.’
Improved
Het meest recente waterproject waar Yara in participeert is het zogenoemde Improved-project, wat staat voor Integrale Mobiele PROceswatervoorziening Voor een Economische Delta. Dertien partners zetten zich met dit project in voor een duurzame aanpak van de industriële proceswaterketen. Onder die partners bevinden zich naast Yara Sluiskil nog twee asset owners: DOW Terneuzen en BASF Antwerpen. ‘De Universiteit Gent (UG, red.) is kartrekker van het project’, zegt Van den Brande. ‘Improved is onderdeel van Capture, een samenwerkingsverband tussen onderzoekers, overheid en industrie rond grondstof hergebruik. De financiering komt van het Interreg V-programma Vlaanderen-Nederland wat als eis stelt dat Nederlandse en Vlaamse onderzoeksinstellingen en bedrijven samenwerken.’ Dat samenwerken zit wel goed, want naast de UG is ook Hogeschool Zeeland bij het onderzoek betrokken, net als SKIW, Vlakwa, i-Cleantech, IEC en Evides Industriewater.
Van den Brande: ‘Ook in dit project is het voornaamste doel de verschillende proceswaterstromen zo te behandelen dat we het opnieuw kunnen inzetten in hetzelfde proces, of anders als alternatief water voor andere processen bij ons of buurbedrijven. Om te kunnen experimenteren met diverse zuiveringstechnieken vulde de UG twee zeecontainers met in totaal zeven verschillende technieken, waar talloze combinaties kunnen worden gemaakt van waterstromen en zuiveringstechnieken. Als eerste traject kijken we naar membraantechnieken zoals reverse osmose, ultrafiltratie en membraandestillatie. De tweede route bestudeert nieuwere technieken zoals elektrodialyse en toegepaste oxidatie, maar ook beproefde technieken als ionenuitwisseling en de inzet van actief kool. Per techniek kunnen we vijfhonderd liter per dag testen, maar we kunnen ook bijvoorbeeld voorzuiveren met de ene techniek en nazuiveren met een andere.